Eigen vaccin eerst? Enig cynisme in de armere delen van de wereld zou gepast zijn na dit weekend. De leiders van de G20 – de 19 grootste nationale economieën ter wereld plus Europa – hebben zaterdag en zondag op hun virtuele top namelijk wél beloofd „alles in het werk te stellen” om te zorgen voor goedkope, wereldwijde toegang tot Covid-19-vaccins. Wat ze níét voor elkaar kregen, is specifieke afspraken maken over de distributie van vroege doses vaccin, die binnen nu en een maand beschikbaar komen. Wel beloftes, geen vaccins, kortom.

Op de virtuele top, georganiseerd door Saoedi-Arabië, zeiden leiders dat ze de gezamenlijke inspanningen om coronavirusvaccins te kopen en distribueren volledig te steunen, hoewel de VS tot dusver hebben geweigerd om zich aan te sluiten bij Covax, het mondiale plan voor vaccindistributie van de Wereldgezondheidsorganisatie.

De vaagheid in de slotverklaring is pijnlijk én logisch.

• Veel landen zijn zelf hard bezig voldoende medicijnen binnen te harken voor hun eigen bevolking.
• Van de nu aangekondigde vaccins (Moderna en Pfizer BioNTech) is het overgrote deel opgekocht door ‘het rijke Westen’ (EU, VS, VK en Japan).
• Vandaag meldt Oxford/AstraZeneca dat het een vaccin klaar heeft liggen dat tot 90 procent effectief is. Ook dit vaccin is grotendeels geclaimd door het Westen.

Covax is opgericht om te zorgen voor de distributie van zo’n 2 miljard vaccins in 2021, juist voor landen die zelf moeilijk toegang hebben tot de farmaceuten die de vaccins ontwikkelen. Blijkbaar kregen Europese leiders als Macron en Merkel te weinig steun om concrete afspraken te maken over de verspreiding van vaccins. Merkel sprak na afloop van de top haar teleurstelling uit: „Ik ben ervan overtuigd dat er nog niets is ondernomen.”

De top, die voor de Saoedische kroonprins Mohamad bin Salman een kans had moeten zijn om zijn land eens een keer positief in de spotlights te zetten (helaas kwam er dus niemand), ging verder over handelsbarières en klimaat. President Trump, die zich vooral verschanst in het Witte Huis, belde zaterdagochtend eventjes in, maar liet de rest van het weekend verstek gaan om te golfen.

Liedje voor de Lunch:  4 Last Songs: No. 2. Tired – Ralph Vaughan Williams, Benjamin Luxon, David Willison

Onbedoelde Amerikanen. De Nederlandse overheid moet er direct voor zorgen dat Nederlandse burgers die ‘bij toeval’ door geboorte ook Amerikaan zijn, hun bankrekening niet verliezen. Dat is de inzet van een groot deel van de Tweede Kamer in een debat met de bewindslieden van Financiën (Hoekstra en Vijlbrief) over zogenoemde ‘onbedoelde Amerikanen’. Zij komen in de problemen doordat de VS hen als belastingplichtig ziet, zelfs als ze al hun hele leven buiten de VS doorbrengen en altijd belasting hebben betaald in het land waar ze wonen.

Het probleem is dat de Nederlandse Belastingdienst de Amerikaanse overheid hierbij helpt. In 2013 sloten beide landen een verdrag waarin is afgesproken dat banken van alle ‘Amerikanen’ in hun klantenbestand de gegevens moeten overleggen aan de Amerikaanse fiscus. Als een bank dat niet doet, dreigen boetes en uitsluiting van het internationale financiële systeem. Het gevolg is dat banken onbedoelde Amerikanen afstoten als klanten. Naar schatting zijn er in de EU ongeveer een half miljoen onbedoelde Amerikanen, waarvan zo’n 40.000 in Nederland.

(Niet) Klaar voor de Brexit? Zelfs áls de Europese Commissie en de regering van Boris Johnson deze week nog snel een handelsakkoord sluiten, verrijst er een douanegrens tussen beide machtsblokken, schreef correspondent Melle Garschagen dit weekend. Chaos lijkt onvermijdelijk. „We zijn domweg niet op tijd klaar”, zegt Hilary Benn. Benn (Labour) is voorzitter van de Brexit-commissie in het Lagerhuis.

Ook nog niet klaar is het Nederlandse bedrijfsleven. Minder dan een derde van de Nederlandse bedrijven die zakendoen met het VK zegt goed voorbereid te zijn op de Brexit. NRC ging langs bij drie ondernemers die voor hun zaken afhankelijk zijn van toegang tot het VK. Bederijfsleider Peter Kraan van The English Hatter bijvoorbeeld: „Ik sprak laatst met een fabrikant die ons mooie pyjama’s en ondergoed levert. Die heeft nu een magazijn opgetuigd in Duitsland, zodat niet alle leveringen meer uit Engeland hoeven te komen.”

Woekerpolis 2.0. Het klinkt als een echo van de vorige financiële crisis: adviseurs die alleen producten, zoals hypotheken of verzekeringen, aanraden van de bank waarvan ze de hoogste commissie krijgen. En daarmee niet zelden de afnemers ervan in financiële malaise stortten. Zulke ‘perverse prikkels’ zijn sindsdien dan ook verboden.

Nu dient zich een nieuw soort adviesrol aan voor hypotheekadviseurs aan: zij adviseren huiseigenaren vaak over verduurzaming. Want als Nederland in 2050 helemaal energieneutraal wil zijn, geldt dat ook voor de bijna 8 miljoen woningen. Maar hoe onafhankelijk zijn hypotheekadviseurs als ze betaald krijgen door de bedrijven die de huizen verduurzamen? Dat gebeurt steeds vaker, waarschuwen experts in de sector, en verboden is het niet. Zonnepanelen of warmtepompen zijn immers geen financiële producten. 

• Veel vrachtwagenchauffeurs rijden te lang door en krijgen zo niet genoeg rust (via NRC)
• De banken in Europa worden overstelpt met deposito's, die ze bij de ECB moeten stallen (via FD)
• Zwangere vrouwen worden nog steeds gediscrimineerd (via NRC)
• De rijkste man van het VK gaat samenwerken met Hyundai om waterstof een zetje te geven (via Bloomberg)
• Tijd over om lekker te golfen? Nieuwe slagtechnieken veranderen de sport drastisch, dankzij een Mad Scientist (via The Economist)

Bedankt voor het lezen. Tot morgen!