We zitten ondertussen al een aantal weken in het nieuwe jaar, en kunnen terugblikken op de wereld van voedsel in 2022. Het was een jaar geplaagd door crisis na crisis, ook in de voedselwereld. Recordhoge inflatie, tekorten in de schappen, noodgedwongen vervanging van ingrediënten… Er was genoeg om je zorgen over te maken als consument. En genoeg werk te verrichten voor Foodwatch!

Helaas zijn de problemen niet in het afgelopen jaar blijven hangen. Voedselprijzen blijven verder stijgen, en steeds meer mensen komen in de knel. Hulporganisaties als het Rode Kruis en de voedselbank waarschuwen ons over de benarde positie waarin mensen zich bevinden. Maandag publiceerde Oxfam hun “Survival of the Richest” rapport, met afschuwelijke feiten en opvallende inzichten over de ongelijkheidheden in ons voedselsysteem.

“Bedrijfswinsten volgen al tientallen jaren een opwaartse trend. Vóór de pandemie stegen de winsten van Global Fortune 500-bedrijven met 156%, van 820 miljard dollar in 2009 tot 2,1 biljoen dollar in 2019. Bedrijfswinsten stijgen momenteel nog verder door en dragen in grote mate bij aan de gestegen kosten van levensonderhoud.

De gebruikelijke verklaring voor stijgende inflatie is dat die ontstaat wanneer de vraag groter is dan het aanbod, wat de prijzen opdrijft. Maar deze logica verklaart slechts gedeeltelijk de stijgende kosten van energie en voedsel. […] In het geval van voedsel waren de prijzen al sterk gestegen lang voordat de oorlog uitbrak, de onderbreking van graantoevoer uit Oekraïne verergerde het probleem weliswaar.”

Een groeiende hoeveelheid bewijs wijst erop dat bedrijfswinsten en marges belangrijke aanjager zijn van inflatie. Niet alleen berekenen bedrijven de gestegen kosten door aan de consument, ze profiteren ook van de crisis en gebruiken deze als een rookgordijn om nog hogere prijzen te vragen. In de VS, het VK en Australië, hebben studies uitgewezen dat respectievelijk 54%, 59% en 60% van de inflatie is veroorzaakt door hogere winsten. In Spanje heeft de CCOO (een van de grootste vakbonden van het land) vastgesteld dat bedrijfswinsten verantwoordelijk zijn voor 83,4% van de prijsstijgingen in het eerste kwartaal van 2022.”

- Oxfam: Survival of the Richest (2023)

Het rapport noemt ook de kleine rijke groep mensen die een groot deel van de aandelen bezit, en die de winsten rechtstreeks uitgekeerd krijgen, en zo nog meer verdienen. Ook in Nederland zijn we hier niet onschuldig aan. Wij gingen eens kijken in de Quote 500, het tijdschrift met de 500 rijkste Nederlanders, op zoek naar voedselmiljonairs en -miljardairs. We hoefden niet lang te zoeken! Jumbo, Dekamarkt, Dirk… de mannen aan de top van bijna alle grote supermarktketens staan in de ranglijst. Ook uit industrieën als veehouderij, vlees, vis en groenten stonden er rijkaards in de lijst, zij hebben het afgelopen jaar persoonlijk zeker geen last gehad van duurdere boodschappenbonnetjes!

Aan de ene kant de alsmaar stijgende prijzen, waarvan gezegd wordt dat ze komen door zaken als corona, de oorlog in Oekraïne en stijgende energieprijzen. Aan de andere kant zien we dat een kleine groep mensen nog steeds rijk(er) wordt van de verkoop van voedsel en de speculatie met voedselgrondstoffen. De hoge prijzen die wij als consumenten betalen, vullen geen monden maar zakken. Dat zegt ons dat er iets fundamenteel mis is met ons voedselsysteem!

Wij zijn het zat en komen in actie. Als jouw voedselwaakhond waken wij er voor dat iedereen toegang heeft tot genoeg en gezond voedsel. We hebben bijvoorbeeld een e-mailactie tegen voedselspeculatie lopen, waar we een einde eisen aan buitensporige speculatie op de grondstoffenmarkt, die de prijzen omhoog duwt. Daarnaast zullen wij ons dit jaar nog meer gaan richten op de vraag: ‘Wie verdient er aan ons eten?’ We zijn van plan alles op alles zetten om de veroorzakers van deze ongehoord hoge voedselprijzen ter verantwoording te roepen. We zullen de vinger op de zere plek leggen, en strijden voor ieders recht op voedsel! We houden je op de hoogte!

P.S: Wil je onze campagnes steunen? Dat kan ook met een donatie! We zijn je ontzettend dankbaar!