NRC

RUTTE ZEGT ‘JA’: Het grootste nieuws na de eerste acht verkennende gesprekken is dat Mark Rutte bereid is om met JA21 in een coalitie samen te werken. „Dat lijkt me moeilijk voorstelbaar”, luidde Sigrid Kaags reactie daarop. Niet gek, want D66 en JA21 wijken op het gebied van klimaatbeleid, migratie en de EU sterk van elkaar af. En dan zijn er nog de medisch-ethische struikelblokken zoals abortus en voltooid leven, schrijft NRC-redacteur Rik Rutten. Rutte wil snel formeren, Kaag wil inhoudelijke gesprekken om zoveel mogelijk progressieve partijen aan tafel te krijgen (er werden geen namen genoemd). Precies wat Rutte niet wil, schrijft Tom-Jan Meeus. Vandaar zijn tactische respons: praten met JA21.

Wat willen de zes andere lijsttrekkers na ronde één van de verkenning?

Geert Wilders pleit voor een centrum-rechts kabinet met PVV, VVD, CDA, FvD en JA21. Hoewel VVD en CDA samenwerking met PVV en FVD op voorhand hebben uitgesloten, hoopt Wilders dat die partijen „op hun schreden terugkeren” en het gesprek met zijn partij aangaan.
Wopke Hoekstra vindt zichzelf niet in de positie om voorwaarden aan een coalitiesamenstelling te stellen. Toch benadrukte hij het „niet aantrekkelijk” te vinden om zich bij een liberaal motorblok aan te sluiten. Hoekstra probeerde VVD en D66 neer te zetten als partijen die het nog voor de formatie al oneens zijn met elkaar. CDA wil er vanaf het allereerste moment bij zijn en niet later pas aanschuiven, schrijft Lamyae Aharouay.
Lilian Marijnissen hoeft niet per se te regeren met een andere linkse partij, vertelde ze na het gesprek met de verkenners. „Maar logischerwijs kom je het snelst tot een akkoord met partijen die politiek gezien het dichtst bij je staan.”
Lilianne Ploumen daarentegen herhaalde alleen te willen regeren als een andere linkse partij ook deelneemt aan de coalitie. Maar wie goed luisterde, hoorde de sociaal-democraten langzaam afscheid nemen van die stelligheid. Ploumen noemde slechts één „toetssteen”: of ze haar kiezers daarmee een dienst bewijst.
Jesse Klaver wilde geen partijen noemen, alleen de wens voor een links kabinet. Hij sluit regeringsdeelname niet uit, mits het kabinet „de stikstofcrisis, het klimaatprobleem en ongelijkheid” gaat aanpakken.
Thierry Baudet stond na een half uur praten weer buiten, na een „hartstikke leuk” gesprek te hebben gehad. Hij wil alleen meeregeren als er een minderheidskabinet komt of een kabinet over rechts. VVD en CDA zijn geen rechtse partijen, stelde hij.

Tweede ronde: Vandaag spreken de verkenners, Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66), de andere lijsttrekkers: Esther Ouwehand (09.00 uur), Gert-Jan Segers (10.00 uur), Laurens Dassen (11.00 uur), Joost Eerdmans (13.00 uur), Kees van der Staaij (14.00 uur), Farid Azarkan (15.00 uur), Liane den Haan (16.30 uur), Caroline van der Plas (17.30 uur) en Sylvana Simons (18.30 uur).

Amsterdamn: Nu de stemmen in Amsterdam geteld zijn, krijgt D66 er een zetel bij (van 23 naar 24) - ten koste van VVD (van 35 naar 34). Zo’n 22 procent van de stemmen ging naar D66, tegenover 12 procent voor VVD. De Amsterdamse uitslag verandert niets voor de andere partijen. Vandaag wordt de uitslag van de briefstemmen uit het buitenland bekendgemaakt. Op vrijdag moeten alle stemmen geteld zijn en wordt de officiële landelijke uitslag bekendgemaakt.

NOG TWEE MAANDEN: Gisteren werden 6.340 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Op weekbasis blijft de stijging van het aantal positieve tests significant: 17 procent meer ten opzichte van de week ervoor. De verwachting is dan ook dat vanavond, bij de persconferentie, wordt aangekondigd dat veel van de huidige maatregelen nog twee maanden nodig blijven. Het OMT kreeg vrijdag de vraag advies te geven over onder meer het heropenen van het hoger onderwijs, de terrassen en de sportscholen én het afschaffen van de avondklok. Geen goed idee, concludeerde het OMT. „Vanaf eind mei ga je pas de echte effecten van vaccinatie zien, dus tot die tijd hebben we echt maatregelen nodig.” NRC-redacteur Wouter van Loon zette op een rij hoe de pandemie zich sinds december heeft ontwikkeld - met alle besmettingen, maatregelen en versoepelingen.

Duurt lang: Het kabinet praat vandaag nog wel over of de avondklok een uur later kan ingaan, om 22.00 uur. Dat heeft te maken met de zomertijd die komend weekend ingaat. Ingewijden bevestigen dat deze optie zondag bij het Catshuisoverleg werd besproken en dat deze nu wordt onderzocht. Minister Grapperhaus liet al uitzoeken dat als de klok wordt verzet, het nog tot eind april duurt voor de zon ná 21.00 uur ondergaat. Hoewel Kaag vrijdag ervoor pleitte om de avondklok er „heel snel af te halen”, vindt ze die uitlating bij nader inzien te kort door de bocht.. (joh). Ze heeft spijt van de hoopvolle uitspraken die „een verkeerde indruk” gaven. Niet „zo handig”, aldus Kaag.

Advies voor het kabinet: Staatssecretaris Mona Keijzer maakte gisteren bekend positief te zijn getest op het coronavirus. Op Twitter schreef ze zich goed te voelen, in isolatie te zitten en dat ze vanuit huis aan het werk is. Keijzer was afgelopen vrijdag aanwezig bij de ministerraad. Voor coronaminister De Jonge aanleiding om de rest van het kabinet te adviseren zich te laten testen op Covid-19. Dat geldt alleen voor de regeringsleden die minimaal een kwartier in dezelfde ruimte als Keijzer waren. „Het advies is om te testen op dag vijf na het risicovolle contact.” Woensdag dus. Volgens GGD-richtlijnen geldt de quarantaineplicht alleen als er een kwartier lang binnen 1,5 meter contact is geweest.

STRAF: D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma is door China op een sanctielijst geplaatst. Het is een reactie op sancties die de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie afkondigden vanwege de situatie van de Oeigoeren, een moslimminderheid in China. Hij is een van de tien Europese politici en wetenschappers die China voorlopig niet meer in mogen. Sjoerdsma diende vorige maand met succes een motie in bij de Tweede Kamer die de mensenrechtenschendingen van de Oeigoeren als genocide bestempelde. Daar was China niet van gediend, die de kwalificatie wegdeed als „een regelrechte leugen” waarmee Nederland China „belastert”. Sjoerdsma zelf lijkt er niet kapot van te zijn: „Zolang de genocide op de Oeigoeren voortduurt, zal ik niet zwijgen (...) Deze sancties bewijzen dat China gevoelig is voor druk.” Hij hoopt dat al zijn Europese collega’s dit als een aanmoediging zullen opvatten. „Spreek je uit!”

WAT WIJ LEZEN: Op verschillende deuren van woonhuizen van politici, wetenschappers en activisten, worden stickers geplakt van het anti-linkse platform Vizier op Links. Wat is Vizier op Links, waar richt het zich op en hoe om te gaan met de intimiderende praktijken? Spoiler alert: Vizier op Links strafrechtelijk aanpakken wordt „heel erg moeilijk”.

De initiatiefnemers achter de online-campagne #EUOlifant, onder wie voormalig VVD-Kamerlid Arend Jan Boekestijn, schreven een opiniestuk over het debat over de toekomst van de Europese samenwerking. Dat debat moet volgens hen „nu eindelijk ook in Nederland” worden gevoerd. Aan het negeren van de ‘EU olifant’ hangt een prijskaartje, betogen zij. Boekestijn is inmiddels fervent supporter van de pan-Europese partij Volt.