Kunstjaar 2020: we maken de balans op
NRCCultuurgids
Abonneer nu
Donderdag 31 december 2020
nrc.nl/cultuur
door
Mischa Spel

Ontwikkel jezelf met NRC.
Vanaf € 2,- per week word je abonnee en krijg je onbeperkt toegang tot betrouwbare journalistiek.

Lieve cultuurliefhebber,

Nog vijf uur dan wuiven we 2020 uit in kleine kring, met sterretjes. Dromend van? Een 2021 dat er voorlopig weliswaar weinig beter uitziet, maar dat met een beetje meewind ook het (na)jaar zal brengen van weer volle theater-, bioscoop- en concertzalen, van grote tentoonstellingen, opera’s, festivals, weer samen uitgaan, lachen in de pauze en elkaar spontaan om de hals vliegen. Is het triviaal om niet alleen naar de kunst zelf, maar ook de rituelen eromheen te verlangen? Bianca Stigter betoogt in haar fraaie essay over de stille wereld van nu dat de magie van theaterbezoek juist in belangrijke mate hangt aan de gezamenlijke ervaring. 

Was 2020 dan een jaar om gewoon snel te vergeten of als intieme inkeerfase te idealiseren in ons buigzame geheugen? Dat ook weer niet. We schreven veel over alle digitale ontwikkelingen die in een stroomversnelling raakten. De roep om een diverser en inclusiever kunstleven werd luider, de discussie over cancel culture scherper. Genre voor genre maakten mijn collega’s en ik de balans op over 2020. Spoiler: er waren lichtpuntjes. Maar een handjevol, geen sterrenhemel. Dus vast voor straks: proost. Op een rijker door live-kunst opgelicht 2021.

Beleven
Lijstjes!
Het is een traditioneel hoogtepunt van de laatste week: de top-5-lijstjes van alle critici - zelfs die over karig 2020. Theaterredacteur Ron Rijghard zag maar twee noemenswaardige cabaretvoorstellingen, kunstcriticus Gijsbert van der Wal zag af van een ranglijst. Maar overkoepelend oogt het aanbod nog steeds overstelpend. Welke series wil ik nog bekijken, welke boeken lezen, klassieke muziek beluisteren, welke nieuwe popalbums? Zelf geniet ik deze week van de serie Bauhaus (‘Die neue Zeit’) over de opkomst van de gelijknamige kunststroming. Kijken naar de feesten, het collectivisme en de borrelende creativiteit van 100 jaar geleden lest de coronadorst.
Zien
Het raadsel van dirigent Bernard Haitink
Hoe doet hij dat toch? Beethoven laten stromen als water? Bruckners monumentale symfonieën zo opbouwen dat de tranen langs je wangen druppen in plaats van dat je je ergert aan verwijlen bij details en de ene climax na de andere? De BBC-documentaire The Enigmatic Maestro probeert het raadsel van dirigent Bernard Haitink te ontsluieren. Vergeefs: magie is alleen magie als je haar niet (helemaal) begrijpt. Maar de film zit vol heerlijke scènes en inspirerende sprekers. Zondag 3/1, 19.55 u. (NPO2)
Lezen
De methode van pianoleraar Jan Wijn
Worden wie je bent, het adagium van Nietzsche, had ook het motto kunnen zijn van pianopedagoog Jan Wijn. Wijn, leermeester van vrijwel alle grote Nederlandse pianisten, bracht zijn leerlingen gevoel voor architectuur bij, een heldere klank, een ontspannen houding. En toch zijn allen anders. Trouw-journaliste Sandra Kooke bracht de methode-Wijn in kaart en schetst in haar boek Speel! een warm portret van een vaderlijke leermeester.
Kijken
2020 achter glas
2020 was het jaar van eten achter plexiglas, sporten in een tent, omarmen in huishoudfolie en kraamvisite achter het raam. Er werd een indringende In Beeld aan gewijd. Hoe bleven we elkaar zien in het coronajaar?  
Citaat van de week
„Ik sta in de studio als iemand die vecht voor zijn eerste levensbehoefte.”

Rapper U-niq, vanavond verschijnt zijn nieuwe album Eeuwige Jeugd.

Voor meer recensies en achtergrondstukken kijk op nrc.nl/cultuur. Heb je opmerkingen of suggesties? Mail ons op [email protected].

Deze mail is verzonden naar [email protected]. Stuur deze mail vooral door naar vrienden. Zij kunnen zich vervolgens hier aanmelden.
Bekijk de webversie van deze nieuwsbrief. Beheer je instellingen voor de nieuwsbrief. (Hier kun je afmelden).
Deel deze nieuwsbrief TwitterFacebookLinkedInWhatsapp
NRC