NRC

FVD VS JFVD: De breuklijnen liggen op straat bij FVD. Wat eerst het zoveelste beheersbare schandaaltje leek te worden, veranderde dit weekend in no-time in de grootste partijcrisis sinds de breuk tussen Thierry Baudet en Henk Otten. Een groep prominente leden wil dat Baudet afscheid neemt van zijn rechterhand en JFVD-voorzitter Freek Jansen. Baudet piekert daar niet over. En dus kraakt het. Deze ochtend wordt op het hoogste niveau verder gepraat, horen we. Maar wat gebeurde er nu de afgelopen 48 uur? Onze analyse, samengevat:

De aanleiding: Dat waren de nieuwe appjes en foto’s die vorige week opdoken, net als dit voorjaar, en waarin JFVD’ers extreemrechts gedachtegoed uitten en het nazisme verheerlijkten. Een aantal van hen had in de tussentijd zelfs promotie gemaakt, bij de JFVD of bij FVD, terwijl we een week geleden nota bene konden lezen dat vijf melders van het eerdere app-schandaal geroyeerd zijn.

De inzet: Een grote schoonmaak bij de JFVD, dat vonden veel FVD’ers het minimum. Probleem is dat JFVD’ers ook tot in de haarvaten van FVD zijn doorgedrongen. Veel critici hoopten dan ook op een kleinere rol voor Jansen, die ook nog de nummer 7 op de kandidatenlijst is. En een kleiner maar wel prominent deel wilde zelfs ook wel af van Baudet, die Jansen steevast heeft ondersteund.

De opbrengst: Vooralsnog niets van dat alles. Het JFVD-bestuur kondigde alleen een onderzoek aan (uit te voeren door FVD zelf) en trekt zich tijdelijk terug. Baudet vond het „uitstekend”. Daarop verplaatsten critici als Annabel Nanninga hun verzet naar Twitter, waar een enorme lijst senatoren, europarlementariërs, Statenleden en ga zo maar door riepen om meer actie.

De patstelling: Een flink deel van de partij wil Freek Jansen een kopje kleiner maken, maar Baudet wil daar niets van weten. Als hij gaat, maakte hij volgens sommige leden duidelijk, ga ik ook. Dat schrok een aantal critici af. Anderen zeggen tegen NRC: dat moet dan maar.

ZOLDERKAMERCOMMUNISTEN: Aan de andere kant van het jong-politieke spectrum is het ook niet rustig. Vorige week royeerde de SP nog zes leden omdat ze het lidmaatschap van de partij combineerden met andere politieke organisaties: dat mag niet van de statuten. Dit weekend kozen de leden van Rood, de SP-jongerenbeweging, een van hen prompt tot voorzitter. Olaf Kemerink, de voorzitter in kwestie, zei al dat in de SP „alle discussie de nek om wordt gedraaid”, een sentiment dat ook sommige SP’ers voelen. Dat belooft.

Niet mals: En het waren niet zo maar organisaties waarvan de geroyeerde leden lid waren: Marxistisch Forum en Communistisch Platform varen een hard-linkse koers. Het Platform wil de arbeidersklasse zelfs „bewapenen met alle wapens om een revolutie mogelijk te maken”, al moeten we daar volgens Kemerink geen oproep tot een burgeroorlog in lezen. Voor het SP-bestuur reden genoeg om het zestal afgelopen week uit te maken voor „geradicaliseerde zolderkamercommunisten”.

KIBBELCOALITIE: De coalitiepartijen hadden het dit weekeinde dan weer te druk met elkaar. Zowel ChristenUnie als VVD hielden ieder een online bijeenkomst – waarbij trouwens ook de premier meedeed, die onlangs nog zei dat hij geen campagne ging voeren. ChristenUnie-leider Gert Jan Segers ging de strijd aan met de in zijn ogen weinig liberale VVD. Die partij wil immers voorrang geven aan gevaccineerden bij het heropenen van de samenleving, tegen de zin van Segers.

Kibbelkeuzes: Het kabinet heeft de veilige keuze gemaakt door het advies van de Gezondheidsraad over te nemen en ouderen en kwetsbaren binnenkort als eerste te vaccineren. Maar het politieke gevecht over wat daarna komt, inclusief een indirecte vaccinatieplicht, is in de coalitie pas net begonnen.

Lopen we niet op de zaken vooruit? Afbouwen, vaccineren, vooruitkijken... het kabinet moet de virusbestrijding niet vergeten. Want die verdient nog alle aandacht: het aantal gemelde besmettingen blijft dalen, maar die daling vlakt steeds verder af.

OP HET PROGRAMMA: Wat zie je als je alle tot nu toe verschenen verkiezingsprogramma’s voor komend jaar naast elkaar legt? Een duidelijke verschuiving naar links op sociaal-economisch vlak, constateerden Marike Stellinga en Mark Lievisse Adriaanse, die voor NRC de hele papierhandel aandachtig doorlazen. Zelfs een partij als de VVD preekt nu de tekortkomingen van het neoliberalisme, omarmt een hoger minimumloon en wil betere bescherming voor flexwerkers. Niet dat de rechtse partijen in alle opzichten links worden: daarvoor hoef je maar naar de (sociale) woningbouwplannen en de migratieparagraaf te kijken. Hans Wiegel vindt de VVD daarmee alsnog te links, maar de kiezers lijken het Rutte en de zijnen nog niet kwalijk te nemen.

Hoor wie podcast daar: In een nieuwe aflevering van Haagse Zaken, onze politieke podcast, zetten Mark en Marike zetten samen met Lamyae Aharouay alle grote ambities, de opvallende verschuivingen en de beweegredenen daarvoor op een rij. Dat scheelt weer een stapel programma’s doorlezen.

Luister nu

DIGIBEETGENOMEN: „Sie twitterte einen Top-Secret-Code”, schamperde Bild dit weekend weinig vleiend over onze minister van Defensie Ank Bijleveld (CDA), die het wel heel makkelijk maakte voor RTL-journalist Daniel Verlaan om een afgeschermd topoverleg van de minister met haar Europese ambtgenoten binnen te dringen (de beelden zijn er niet minder vermakelijk om). En dan ben je dus „Europas leichtsinnigste Ministerin”, zoals ze dat bij Bild zeggen. Het riep wel de vraag op hoe serieus Bijleveld, en haar ambtenaren, de eigen digitale veiligheid eigenlijk nemen, in een tijd dat dat onderwerp hoog op de politieke agenda staat.

DE VIERDE MACHT: Wie naar de verhoren van het parlementaire onderzoek naar de toeslagenaffaire keek, concludeerde onze politiek columnist Tom-Jan Meeus na de eerste week, kon denken dat ambtenaren hier in Nederland nou niet bepaald de dienst uitmaken. Ze werden door de politiek gedwongen, en nu door de politiek teruggefloten. Maar zo simpel is het niet. Kijk naar een dossier als de decentralisaties van de zorg en arbeidsmarkt en je ziet hun macht pas goed. Dixit Tom-Jan: „Nederland heeft geen cultuur van denktanks, en zo is de democratisch wonderlijke situatie ontstaan dat niet partijen maar topambtenaren de grootste leveranciers van beleidsideeën zijn.”

WAT WIJ VOLGEN: Die verhoren zijn tot nu toe vaak gevuld met onderlinge beschuldigingen, weinig verhelderend en een enkele keer emotioneel. Ze waren ook bijzonder ambtelijk van aard. Deze week is het woord aan de politiek en de betrokken bewindspersonen. Vandaag spreken toenmalig staatssecretaris van Financiën Frans Weekers (VVD), zijn opvolger Eric Wiebes (VVD) en Lodewijk Asscher (PvdA), die als minister van Sociale Zaken in Rutte II zat.