maart 2019

bekijk deze nieuwsbrief in uw browser

Nieuws

Medische taal

Van Cornelia Wermuth en Heidi Verplaetse verscheen het artikel Medical terminology in the Western world: Current situation. Het is opgenomen in het Handbook of Terminology Volume 2 (Terminology in the Arab world) dat begin dit jaar werd uitgebracht. Als overzichtsartikel biedt deze bijdrage een breed perspectief dat opent met een historische schets over de medische talen sinds de oudheid. Vervolgens wordt de focus verlegd van de grote hoeveelheid klassieke termen naar de sterke aanvoer in contemporaine talen via eponiemen, acroniemen, afkortingen, medisch jargon, synoniemen, metaforen, metoniemen enz. Deze voortdurende vernieuwing brengt de nodige uitdagingen met zich mee, niet in het minst op het vlak van eenduidige conceptrelaties. Een overzicht van de systemen waarin deze termen worden geordend, verruimt het beeld verder: de anatomische en nosologische nomenclaturen en klinische terminologieën en coderings- en classificatiesystemen, zoals de International Classification of Diseases en SNOMED CT.

Terminologie en onderwijs

Gebruikersprofielen zijn ook bij vaktalen veelzijdig. Tegenover deskundigen die gaandeweg domeinkennis hebben opgebouwd, staan in een onderwijscontext de nog jonge taalgebruikers die termen en concepten moeten leren. Ook voor het vaktalige onderricht van deze laatste groep bestaat tegenwoordig een markt. Wismon bèta Onderwijsinstituut legt zich toe op dit segment en publiceerde twee taalleerboeken WisTaal om anderstalige scholieren te helpen zich de vaktalen van wis- en natuurkunde in het Nederlands eigen te maken. Dat gebeurt door een afwisseling van theorie en opdrachten, waarbij eenvoudig gedefinieerde begrippen en visuele voorstelling elkaar ondersteunen.

Kaarttermen

Het woordenboek van Rien van den Broek en Ad Kerstens illustreert dat terminologie zich niet laat reduceren tot de vaktalen van uiteenlopende beroepsgebieden. Aansluitend bij de bekende boektitel Homo ludens van de historicus Johan Huizinga mag men kennelijk stellen dat ook de spelende mens een rijk jargon aan speltermen creëert. In Van aaszak tot zwabber inventariseren de auteurs de termen van kaartspelen in Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika en geven daarmee ook een indruk van het kaartspel als onderdeel van de volkscultuur in deze gebieden. De terminologie van het bridge- en pokerspel wordt buiten beschouwing gelaten, aangezien deze vooral uit Engelstalige termen en uitdrukkingen bestaat.

Deutscher Terminologie-Tag

In december 2018 publiceerde Deutscher Terminologie-Tag e.V. (DTT) weer een aflevering van het halfjaarlijkse en digitaal raadpleegbare edition. Fachzeitschrift für Terminologie. De invalshoek is taaltechnologisch met bijdragen over de integratie van terminologiedata in de verschillende technieken voor automatische vertaling en augmented translation (Christine Bruckner), een systeem voor automatische termextractie op basis van statistische en taalkundige gegevens (Micha Kohl), een verbeterde workflow voor terminologietaken met crossTerm Now (Nicole Keller) en een bijdrage over IATE 2.0 (Violina Stamtcheva).
Drietalige brochure
DTT heeft ook een drietalige brochure uitgegeven met argumenten voor terminologiebeleid in ondernemingen en organisaties: Terminologiearbeit-wozu? Why Terminology? La terminologie, dans quel but? Deze kan gratis worden aangevraagd. Contact: Olga Buchstaller-Vodopiyanova [email protected].

Module terminologie in Luxemburg

In een samenwerkingsverband met het directoraat-generaal Vertaling van de EU biedt de universiteit van Luxemburg de module “Vertaling en terminologie” aan voor masterstudenten in de communicatiewetenschappen. Vanaf 2019 is deze uitgebreid tot 40 uren. Aan bod komen meertaligheid in de Europese Unie, juridische concepten, terminologie en vertaaltools. De studenten krijgen ook de gelegenheid voor een erkende stage van 3 weken. Het nieuwe programma gespreid over 2 semesters is hier raadpleegbaar.

Terminologie op YouTube

YouTube is een handig kanaal voor het delen van informatie op grote schaal. Tot de instanties die de educatieve mogelijkheden van dit communicatiekanaal benutten, behoort de internationale terminologieorganisatie TermNet. Zij voorziet er geregeld in interviews en opnames over haar vakgebied en activiteiten. Wie graag op de hoogte wordt gehouden van deze visuele informatie over terminologische werkprocessen, kwaliteit van vertalingen, terminologieopleidingen e.d. kan zich inschrijven op TermNet – YouTube Channel.

European language survey

EUATC heeft in een gezamenlijk rapport het jaarlijkse overzicht gepubliceerd over de Europese vertaalindustrie voor het jaar 2018. Daarin is ook een beknopte rubriek CAT and terminology tools opgenomen. Het rapport kunt u hier raadplegen.

Tools en bronnen

Online raadpleegbare termenlijsten

De webrubrieken van de sectie NedTerm van het Taalunieversum worden in de loop van 2019 overgeheveld naar de terminologiewebpagina van het INT. Voor de verzameling links naar online termenlijsten is dit intussen gebeurd. Daarbij vinden ook aanpassingen en verdere actualisering plaats.

Zo heeft het vroegere indelingssysteem van de termenlijsten zijn diensten bewezen maar vernieuwing bleek wenselijk. Naast inhoudelijk zeer brede rubrieken zoals “financiële terminologie” en “juridische terminologie” kwamen ook restklassen voor die weinig onderscheid toelieten. Typerend in dit verband waren rubrieken als “verschillende talen en vakgebieden” en “overige terminologie”. In de nieuwe versie is daarom gekozen voor een indelingssysteem dat een internationale standaard vormt en dat ook in de toekomst geschikt is voor een brede diversiteit aan onderwerpen, namelijk de onderwerpencatalogus van de Library of Congress.

De rubriek termenlijsten op de INT-webpagina is geactualiseerd en met nieuw materiaal aangevuld. Als u zelf nog niet opgenomen online termenlijsten kent, eentalig Nederlandse of meertalige met Nederlands als deeltaal, dan waarderen wij het zeer als u ons daarover wilt informeren.

Termbases van CvT

Op de website van het Centrum voor Terminologie van de Universiteit Gent zijn een viertal nieuwe termenlijsten toegevoegd. De onderwerpen betreffen diepdruktechnieken, zonnepanelen en twee lijsten met medische en farmaceutische begrippen. U kan ze hier raadplegen.

eTranslation Termbank

Eind februari liep onder de naam eTranslation Termbank een project af met als doel ten minste 150 terminologische bronnen in de EU-talen en het Noors en Ijslands ter beschikking te stellen. Het project kadert binnen het Connecting Europe Facility eTranslation-initiatief dat een steunprogramma is voor het ontwikkelen en uitbouwen van digitale infrastructuur voor automatische vertaling tussen vooral talen van lidstaten. Het doel van CEF eTranslation wordt uitgelegd in een kort animatiefilmpje. De projectomschrijving voor eTranslation Termbank specificeerde als domeinen meer bepaald gezondheid, wetgeving voor bedrijven en consumentenbescherming. De lijst die de ETTB-partners verzamelden vindt u hier en in de ELRC-SHARE-gegevensbank.

Uitgelichte term

milieugebruiksruimte

Het begrip milieugebruiksruimte komt vooral voor in beleidsplannen. Er wordt mee bedoeld: de hoeveelheid energie, niet-hernieuwbare grondstof, water, hout en landbouwgrond die gebruikt kan worden zonder dat het milieu te veel belast wordt, zodat toekomstige generaties niet in de problemen komen. Het woord kwam op rond de jaren 90 van de vorige eeuw, en is niet heel frequent in vergelijking met het steeds populairder wordende begrip ecologische voetafdruk: ‘omvang van het beslag dat een persoon of een gemeenschap op de natuurlijke ruimte en hulpbronnen legt’. En die voetafdruk is in veel gevallen flink groter dan dat de milieugebruiksruimte toelaat.
Meer milieutermen op ivdnt.org

Enquête

Wat vindt u van de nieuwsbrief?

We zijn benieuwd naar wat u van de terminologienieuwsbrief vindt en daarom hebben we een korte enquête opgesteld, bestaande uit zes vragen. Laat u ons uw mening weten? Onder de deelnemers verloten we een exemplaar van het boek 'Waar komt hagelslag vandaan? En nog 99 andere vragen over woorden.'
Vul de nieuwsbriefenquête in

Agenda