september 2018

bekijk deze nieuwsbrief in uw browser

Nieuws

Lynx: taaldata en jurisdictie in een webstructuur

In december 2017 ging onder de Europese koepel Horizon 2020 het driejarige project Lynx van start. Het proces van internationalisering plaatst bedrijven en instanties vaak voor de complexe uitdaging om te voldoen aan uiteenlopende wetgeving en standaarden op internationaal, nationaal en soms ook lokaal vlak. Dat vergt zowel een groot tijdsbeslag als hoge kosten voor juridisch advies en onderzoek. Lynx beoogt hiervoor een betere efficiëntie en dienstverlening door een kennisinfrastructuur te ontwikkelen die lexicale en terminologische data en juridische gegevens integreert in een webstructuur (Legal Knowledge Graph).
Linked Data
Zo kan bijvoorbeeld een term uit een Europese richtlijn worden verbonden met lexicografische of terminologische bronnen voor de betekenisverduidelijking, met meertalige terminologiebronnen voor de vertaling en, inhoudelijk met andere documenten die Europese wetgeving in nationale wetgevingen implementeert. Om deze data te verzamelen combineert Lynx open data en de technologische paradigmata voor Linked Data. Ook worden functies ontwikkeld om te linken, termextracties uit te voeren, documenten te annoteren enz. In eerste instantie beperkt het project zich tot drie domeinen: arbeidsrecht, databescherming en naleving van standaarden in energiegerelateerde industrieën. Een overzicht van de machinaal verwerkbare juridische databases, thesauri, lexicografische bronnen en terminologiebronnen vindt u hier. Het project wordt uitgevoerd door een consortium van 10 partners uit 7 landen en richt zich in eerste instantie met ondersteuning van KDictionaries op 4 talen: Engels, Duits, Italiaans en Spaans.

Vaktijdschrift edition

Tweemaal per jaar geeft de terminologievereniging Deutscher Terminologie-Tag e.V. het vaktijdschrift edition uit. Het is digitaal en gratis raadpleegbaar. Het recentste nummer verscheen in juni. Artikelen bieden interessante bijdragen over de volgende onderwerpen: typering van de begrippen taxonomie, thesaurus en ontologie en de mogelijke synergie met terminologie op het vlak van kennisorganisatie (B. Früh en A. Weilandt); zoekacties in het termenbestand van de patentbank Wipo Pearl die taalkundig kunnen zijn of plaatsvinden via een vakgebiedgerelateerde, grafisch voorgestelde termordening (D. Reininghaus); het belang van tools voor de ordening van begrippen in kennisnetten bij terminologiebeheer (J. Seidel); de mogelijkheden om de termen van een database als Linked Data in te zetten en zoekacties en vindbaarheid op het web over taalgrenzen heen efficiënter te maken (C. Lieske en F. Sasaki).

TC World-congres

Van 13 tot 15 november vindt het TC World-congres plaats in Stuttgart. Het congres biedt veel voor technische vertalers en plaatst ook terminologie op het programma in een drietal lezingen. Een eerste lezing behandelt de benadering die een werkgroep van het European Telecommunication Standards Institute heeft gekozen om terminologie in 5 talen te harmoniseren voor systemen op het vlak van informatie- en communicatietechnologie (M. Boecker). Een blik op hoe Philips het terminologiebeheer stroomlijnt bij de ontwikkeling en productie van systemen voor gezondheidszorg, krijgen we van U. Röhrenbeck. Vanuit een andere praktische invalshoek wordt belicht hoe terminologie geïntegreerd kan worden bij het creëren van bronteksten en in het vertaalproces en hoe terminologie de vindbaarheid door zoekmachines en de bedrijfscommunicatie kan ondersteunen (C. Weih). Het volledige programma vindt u hier.

Opleidingen terminologie

Tools en bronnen

ARTES-database

De ARTES-database is een meertalig online en gratis raadpleegbaar gegevensbestand van de Université Paris Diderot dat is ontwikkeld met het oog op specialistische vertaling en communicatie. Vanuit dat doel komen vooral termbeschrijvingen aan bod maar ook veel voorkomende idiomatische formuleringen en collocaties in wetenschappelijke teksten. Hoewel het aantal domeinen en talen in principe niet is beperkt, zijn de wetenschappelijke, technische, juridische en commerciële vakgebieden het sterkst vertegenwoordigd, vooral voor de talen Engels, Frans, Spaans en Duits.
Zoeken in de database
In eerste instantie dient men de gewenste taal aan te duiden en op te geven of men in alle domeinen dan wel in specifieke wil zoeken. Bij het intikken van letters suggereert het systeem opgenomen termen. Bij het aanklikken van een term krijgt men de keuze uit een viertal tabbladen, namelijk betekenis (definities, conceptrelaties, contexten), gebruik (zoals synoniemen en collocaties), de vertaling in het Engels en een visualisering van de termrelaties. De ARTES-database telt ruim 80.000 termen en 60.000 collocaties en updates vinden geregeld plaats.

YourTerm Medical

De Terminology Coordination Unit of the European Parliament is in samenwerking met partners begonnen met het bouwen van een terminologische database die moet voorzien in de behoeften van Médecins sans Frontières/Doctors without Borders (MSF) op hun plaatselijke werkterreinen. De talen zijn dan ook gekozen in functie van de missies van MSF. De database maakt gebruik van framegebaseerde terminologie en cognitieve inzichten over hoe het mentale lexicon van zorgdeskundigen is georganiseerd. Meer informatie vindt u hier.

Internationale online termbanken

Het inventariseren van termbanken gebeurt vaak in functie van specifieke opdrachten en behoeften. Daarbij kan het nuttig zijn om complementair zicht te houden op al publiek beschikbare verzamelingen. Door inhoudelijke variatie en schaalgrootte loont het vaak de moeite om de uitgebreide lijst te raadplegen van DG Trad Terminology Coordination. Deze lijst betreft termbanken van vooral internationale instellingen, doorgaans in de wereldtalen.

Algemeen Literair Lexicon

Met het Algemeen Literair Lexicon beschikt het Nederlandse taalgebied over een goed geoutilleerde database voor literaire begrippen. Recent vond een update plaats die het bestand nog verder uitbreidde tot inmiddels bijna 4600 termen. Behalve betekenisomschrijvingen bevatten de ingangen ook voorbeeldfragmenten, verwijzingen naar secundaire literatuur, klankfragmenten en links naar teksten elders op de DBNL. Ook is de mogelijkheid voorzien om termen als thematische delen van het lexicon in pdf-formaat te downloaden, zoals het lexicon van drama en theater, de poëzie, de retorica, de verhaalkunst, de literaire genres enz.

Berichten van NL-Term

Nederlandse vaktalen en het Debat over het Nederlands in Onderwijs en Onderzoek

Op 5 oktober 2018 reikt de Stichting Nederlands i.s.m. verschillende sociaal-culturele en wetenschappelijke organisaties, waaronder NL-Term, in het Brussels Parlement, de LOF-prijs Nederlands 2017 uit aan mevrouw An De Moor. Na de uitreiking volgt een debat over het Nederlands in Onderwijs en Onderzoek. Eén van de thema's die aan bod komen is de stand-van-zaken m.b.t. Nederlandstalige terminologie. Em. prof. dr. Willy Martin, voorzitter NL-Term, zal dit thema inleiden onder de titel: 'Een kloof te dichten? Nederlandse vaktalen en vakterminologie'.
Prijsuitreiking
De feestelijke prijsuitreiking en de academische zitting vinden plaats in de Spiegelzaal van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement (Lombardstraat 67, 1000 Brussel - (ontvangst vanaf 10:00 uur) 11:00 tot 17:30 uur). Deelnemen is gratis maar inschrijven is verplicht.

TiNT 2018
Terminologie: problemen en uitdagingen

Op 26 oktober 2018 organiseert de vereniging NL-Term voor de tiende keer de TiNT-dag. TiNT staat voor Terminologie in het Nederlandse Taalgebied. Dit jaarlijks terugkerende evenement biedt een forum aan beroepsbeoefenaars, onderzoekers, studenten en belangstellenden op het gebied van de Nederlandstalige terminologie. TiNT geeft aldus de deelnemers de gelegenheid tot het uitwisselen van kennis en ervaring en tot netwerken. De dag is tevens bedoeld om zowel het onderzoek als de praktijk op het gebied van de Nederlandstalige terminologie te presenteren aan een breed publiek. TiNT 2018 heeft als thema Terminologie: problemen en uitdagingen en vindt plaats bij KU Leuven, Campus Antwerpen, van 9.30 tot 17.30 uur.
Feestelijke editie
Omdat dit de tiende TiNT-dag is en tevens het afscheid van prof. dr. em. Willy Martin als voorzitter van NL-Term, wil NL-Term er een feestelijk en internationaal tintje aan geven. Naast vijf sprekers uit Vlaanderen en Nederland is er een spreker uit Griekenland en een uit Duitsland. Het is een goede gelegenheid om terug te blikken en vooruit te kijken naar de toekomst. Dit wordt weerspiegeld in het thema en de keuze van sprekers. Tijdens de borrel, die gratis wordt aangeboden, wordt tevens afscheid genomen van prof. dr. em. Willy Martin, die meer dan tien jaar voorzitter is geweest van NL-Term.
Programma en inschrijven
U kunt zich inschrijven voor TiNT 2018 via de evenementenwebsite van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Daar vindt u ook het complete programma.

Agenda