Transparantie is CRUCIAAL om onafhankelijke wetenschap te waarborgen. Het is ook zo ongeveer het enige controlemiddel dat we hebben, nu de overheid samenwerking tussen wetenschappers en bedrijven steeds verder aanmoedigt. Uit ons onderzoek blijkt dat we zelfs daar niet op kunnen rekenen... Dit kan zo niet langer!

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap roept steeds opnieuw dat er geen probleem is met publiek-private samenwerking, zolang er hier maar transparantie over is. Daarom is transparantie ook een centraal principe in allerlei codes en regels rond wetenschappelijke integriteit.

In 2007 is met de universiteiten afgesproken dat hoogleraren hun nevenfuncties openbaar moeten maken op hun profielpagina's. Dat zijn functies die een wetenschapper buiten de universiteit verricht, zoals bij een bedrijf als BASF of Unilever. Dit kan variëren van een functie als wetenschappelijk adviseur tot het bekleden van een directeursfunctie.

We zijn nu 13 jaar verder en foodwatch vond het tijd om eens te onderzoeken hoe het nu écht gesteld is met deze transparantie. Blijft het bij mooie woorden?

We onderzochten of 'bijzonder' hoogleraren voeding aan Wageningen University & Research (WUR) - bekend om haar voedingsonderzoek - al hun nevenwerkzaamheden openbaar maken op hun universiteitsprofielpagina. Dit is verplicht volgens de regeling nevenwerkzaamheden van WUR.

Bijzonder hoogleraren worden voor hun 'bijzondere' leerstoel bij de universiteit gefinancierd door een derde partij. Bij deze groep is het risico op belangenverstrengeling dus nog groter en is transparantie extra belangrijk. 

We hadden wel verwacht dat er hier en daar een gebrek aan transparantie zou zijn, maar we schrokken echt van deze resultaten: 

Bijna de helft (11 op 24) van de bijzonder hoogleraren voeding maken hun nevenwerkzaamheden niet (allemaal) openbaar! 

Vier daarvan hebben zelfs helemáál geen profielpagina. En acht van de elf hebben een nevenwerkzaamheid bij een commercieel bedrijf (waaronder BASF, Corbion en Unilever) ... 

Nu er steeds meer samenwerking is tussen bedrijven en universiteiten en dus ook een groter risico op belangenverstrengeling, moeten de banden met de industrie 100% transparant zijn. Het komt het vertrouwen in de wetenschap niet ten goede als we zelfs daar niet op kunnen rekenen.

Het schromelijke gebrek aan transparantie moet echt aangepakt worden. Ons rapport is nog maar het begin. 

We sturen ons rapport op naar het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Vereniging van Universiteiten (VSNU) en WUR. In een begeleidende brief vragen we een verklaring voor de alarmerende cijfers en eisen we naleving van de transparantieregels. 

>> Klik hier voor de brieven en onze eisen

We zorgen ook dat ons rapport niet ongemerkt voorbij gaat in de Tweede Kamer: het Ministerie krijgt nu al Kamervragen over ons onderzoek voorgeschoteld!

Dit rapport is onderdeel van onze campagne tegen de uitverkoop van wetenschap. Eerder dit jaar toonden we de risico's aan van samenwerking tussen wetenschappers en bedrijven, via ons diepgravende onderzoek naar de beïnvloeding door de suikerindustrie. 

De overheid ziet echter geen problemen in de stijgende publiek-private samenwerking, maar vindt wel dat de risico's ingeperkt moeten worden: door naleving van regels rond wetenschappelijke integriteit. Hierbij hoort 100% transparantie over nevenwerkzaamheden. 

Zelfs dát kan blijkbaar niet gewaarborgd worden. We moeten een sterk signaal sturen naar de industrie, universiteiten en overheid. We willen kunnen vertrouwen op onafhankelijke - en op z'n minst transparante - voedingswetenschap!

Heb je ons manifest tegen de uitverkoop van (voedings)wetenschap nog niet getekend? Doe dit nu. SAMEN EISEN WE ACTIE!

Deel deze nieuwsbrief op social media:

We doen diepgravend onderzoek naar de banden tussen de wetenschap en voedingsindustrie - en transparantie hierover. Dit onderzoek is heel belangrijk, maar vergt ook veel tijd en geld. Jouw steun is voor ons onmisbaar!