Is deze nieuwsbrief onleesbaar? Klik hier om de nieuwsbrief online te lezen.

MT

8 december 2017

Betere leiders maken een betere wereld

Vandaag op mt.nl

Jumbo gaat naar Belgie – Silicon Valley huurt modellen voor kerstfeestjes

En verder: General Electric schrapt 12.000 banen bij energiedivisie; Nederlandse banken moeten meer bufferkapitaal aanhouden; RBS-topman vergelijkt Bitcoin met Dante's Inferno en Wie volgt Warren Buffett op? Lees het laatste nieuws

 

Obsessie met big data leidt tot bekrompen leiders

Niet big data, maar inzicht in menselijk gedrag en kennis van de wereld maken goede leiders en succesvolle ondernemingen. Bedrijven hebben daarvoor alfa's nodig. Lees het artikel

Alles kwantitatief en meetbaar. We proberen de werkelijkheid in een computeralgoritme te gieten. Niet verwonderlijk dus dat volgens vacaturewebsite Glassdoor datascientist het belangrijkste beroep in de VS was in 2016, uitgaande van het aantal beschikbare banen, het salaris en de carrièrevoortuizichten. Alles in de bedrijfswereld draait om data, liefst very big. Maar zo werkt het niet. De obsessie met data brengt enorme schade toe aan het bedrijfsleven, poneert Christian Madsbjerg in Filosofie in tijden van big data. ‘Zakendoen gaat vrijwel altijd over menselijk gedrag’ De wereld lijkt zo complex omdat we haar zo graag willen ordenen als een geheel van feiten. Big data geven ons het gevoel dat we alles wat er op aarde gebeurt, kunnen en moeten weten. Maar dat is onmogelijk en ook niet nodig, claimt Madsbjerg. Voor leidinggevenden is het veel belangrijk een perspectief te ontwikkelen waarin alle gegevens samen een veelzeggend totaalbeeld creeëren. De mens en de wereld begrijpen ‘De obsessie voor exacte wetenschappen en big data holt onze gevoeligheid voor niet-lineaire of onlogische, niet te voorspellen veranderingen uit. En die doen zich nochtans altijd voor in menselijk gedrag. Tegelijk vervlakt ons natuurlijke vermogen om betekenis te geven aan dingen vanuit kwalitatieve informatie’, aldus Madsbjerg die als medeoprichter van ReD Associates heel veel Fortune 500-bedrijven, waaronder Ford, Adidas, Chanel, adviseert om problemen op een nieuwe manier aan te pakken. ‘We mogen nog zoveel data hebben over de markt, als we geen idee hebben van het menselijke gedrag, blijft elk inzicht krachteloos.’ Wie wil innoveren, wie een succesvol ondernemingsplan opstelt, moet de mens en de wereld begrijpen. Met enkel big data blijft ons vermogen om de wereld te begrijpen heel beperkt. Gebrek aan cultureel ontwikkeld leiderschap Madsbjerg stelt vast dat er in grote bedrijven een nijpend gebrek is aan cultureel ontwikkeld leiderschap en pleit voor een herwaardering van de geesteswetenschappen. ‘Veel mensen aan de top van de zakenwereld zijn vastgeroest in hun visie op de wereld. Ze hebben geen antenne meer voor de menselijke kant van hun cliënten en de wereld. Ze beschouwen getalsmatige representaties en modellen als het echte leven.’ ‘Ze duiken meteen in probleemoplossende processen en trekken conclusies zonder te begrijpen waar het werkelijk om gaat. Door die houding zijn topmanagers geneigd om technisch opgeleide kaderleden te zoeken die als infanteristen kunnen dienen in de loopgraven van hun datawereld.’ ‘Veel mensen aan de top van de zakenwereld zijn vastgeroest in hun visie op de wereld’ Madjsbjerg meent dat die infanteristen niet de ‘intellectuele finesse’ hebben om op te klimmen naar de hoogste leidersposities. Hij heeft in zijn eigen loopbaan vastgesteld dat mensen die bij grote bedrijven de dienst uitmaken, meestal een diploma van een geesteswetenschappelijke studie op zak hebben. Ja, zelfs in Silicon Valley. A.G. Lafley, voormalig CEO van Procter & Gamble, had een tijd terug in de Huffington Post een belangrijk advies voor mensen die met succes willen ondernemen in de huidige complexe managementcultuur: haal een universitaire graad in een van de geesteswetenschappen. ‘Door kunst, cultuur, de maatschappij of een taal te studeren ontwikkelt onze geest een mentale behendigheid die ons op nieuwe ideeën brengt, wat een stimulans kan zijn voor succes in een constant veranderende omgeving.’ Geen big data, maar dikke data We zouden innovaties, bedrijfsprocessen, beslissingen niet moeten baseren op big data, maar op ‘dikke data’. Zo noemt Madsbjerg data die niet alleen op feiten gebaseerd zijn, maar ook op context, op kennis van cultuur, op inzicht in het menselijke gedrag. ‘Als we die kennis uit onze beslissingen weglaten, werken we met een gebrekkig model van mens-zijn. In de context van een onderneming kan dat rampzalige geovlegen hebben. Tenslotte gaat zakendoen vrijwel altijd over menselijk gedrag: welk product zal het pest verkopen, welke prijs wil de klant betalen? Bedrijven die dat goed aanvoelen zullen floreren.’ De wereld van je klanten ‘De verbeeldingskracht en intuïtie van mensen aan de top verdort. Ze leven op een dieet van uitgeknepen feiten en cijfers.’ Bovendien komt hun informatie vaak van medewerkers die zelf al een selectie maakten van beschikbare gegevens en die ook gekleurd presenteren om zelf goed te scoren, tegenvallende resultaten te verdoezelen… Madsbjerg geeft een fictief voorbeeld van de baas van een schoenenfabriek die zijn schoenen gratis krijgt en zijn eigen winkels nauwelijks nog binnenkomt, zodat hij niet meer weet hoe het is om te gaan winkelen voor schoenen, laat staan hoe het is om die te passen, hoe de schoenen best gepresenteerd worden. Welke autoproducent zou zelf nog een auto gaan kopen, offertes gaan vragen, die vergelijken, dure opties wikken en wegen… ‘Wat weten ze nu nog over de wereld van hun klanten?’ vraagt Madsbjerg zich af. ‘Als je mensen echt wilt begrijpen zul je op ooghoogte naar hen moeten kijken en volledig in hun wereld moeten stappen. Je zult moeten doen wat zij doen en zien wat zij zien.’ Christian Madsbjerg, filosoof en politiek wetenschapper, laat in Filosofie in een tijd van big data zien dat algoritmes en big data niet de ultieme bron voor succes zijn. Het boek verscheen recent bij uitgever Ten Have.
 
Advertorial

Workshop: productiviteit verbeteren met gamification

Binnen 2 uur leer je de basisprincipes van het inzetten van gamification kennen en toepassen. Datum: 25 januari 2018 | Locatie: Hamburgerstraat 30 Utrecht | Toegang: Gratis.

 Meld je hier aan 
 

In het nieuws: Karim Aachboun (ex-KPMG Meijburg)

Ferdinand Grapperhaus, de kersverse minister van Justitie, wordt voor de tuchtrechter gedaagd voor een mogelijke fout die hij in zijn tijd als advocaat van Allen & Overy heeft begaan. Aanklager is Karim Aachboun, het talent van KPMG Meijburg dat plotseling het veld moest ruimen. Een profiel van de protegé die inmiddels zijn eigen advieskantoor heeft. Lees het profiel

Ferdinand Grapperhaus, de kersverse minister van Justitie, wordt voor de tuchtrechter gedaagd voor een mogelijke fout die hij in zijn tijd als advocaat van Allen & Overy heeft begaan. Aanklager is Karim Aachboun, het talent van KPMG Meijburg dat plotseling het veld moest ruimen. Een profiel van de protegé die inmiddels zijn eigen advieskantoor heeft. Had Karim Aachboun de familietraditie voortgezet, dan had hij nu in de bouw gewerkt. Zijn opa kwam vanuit Marokko in de jaren 70 naar Nederland en werkte dertig jaar in de bouwsector, zijn vader idem. Het was zijn moeder die voor Karim een andere toekomst voor hem zag, toen bleek dat hij een aanleg voor wiskunde had. Op haar aansporen besteedde het gezin veel geld aan de opleiding van de oudste van vier kinderen. Na met twee vingers in zijn neus het vwo afgerond te hebben, meldde Aachboun zich aan bij de Universiteit van Amsterdam voor een studie fiscale economie. ‘Ik kan me nog herinneren dat ik daar binnenkwam en er Engels werd gesproken. Studieboeken waren ook allemaal in het Engels. Maar ik moest slagen, mislukken was geen optie’, aldus Aachboun tijdens een terugblik in NRC. Intouchables Het was volgens Aachboun diezelfde houding die hem hielp uitgroeien tot een van de grote namen bij KPMG Meijburg. Die instelling, en Ad Aerts, partner bij het adviesbureau die iets in hem zag. Hij nam hem mee naar de kleermaker, de kapper, het Rijksmuseum: alles om hem klaar te stomen voor het werk. ‘Mensen binnen Meijburg vergeleken ons met de hoofdpersonen uit de film Intouchables.’ Het succes dat volgde door de samenwerking tussen de twee was uitzonderlijk. Grote bedrijven als Louis Vuitton werden van fiscaal advies voorzien, maar via Johan Cruyff stond Aachboun ook verschillende spelers van FC Barcelona bij. Over diners in luxe hotels werden deals gesloten met families uit de Quote 500, die daarvoor bij de concurrent aangesloten waren. Jaloezie Maar met zijn succes op werk steeg ook het aantal incidenten dat duidde op jaloezie. Nadat PVV-leider Geert Wilders op de uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014 zijn beruchte ‘minder minder’-uitspraak deed, kreeg Aachboun een e-mail van een collega die schreef: ‘Minder, minder, kan jij dat regelen?’, zo staat te lezen in de aangifte die Vrij Nederland inzag. Aachboun liet het naar eigen zeggen van zich afglijden. ‘Wat bereik je nou met een slachtofferrol? Uiteindelijk moet je gewoon succes hebben.’ Maar die houding blijkt niet houdbaar, nadat ook de top van het bedrijf zich bedreigd voelt door Aachbouns succes. Nadat hij weer een grote vis heeft binnengehaald en lovend door mentor Aerts wordt toegesproken, barst de bom. Topman Wiebe Cnossen, een van de bestuursvoorzitters van KPMG Meijburg, stormt een uur later het kantoor van Aerts binnen. Hij vertelt Aachboun dat hij ‘op moet krassen’ en komt volgens getuigenverslagen met geheven vuist op Aerts af met de woorden ‘Ik ben hier de baas.’ Tuchtrechter Er volgt een pijnlijke strijd tussen KPMG Meijburg, dat plotseling vindt dat Aachboun én Aerts niet meer goed presteren, en het gouden duo dat zich niet zomaar laat ontslaan. KPMG Meijburg huurt topadvocaat Ferdinand Grapperhaus van Allen & Overy in om hen bij te staan. ‘Toen wist ik: ik zit goed’, zegt Aachboun in NRC. ‘Ze komen er niet uit, want anders ga je niet de beste arbeidsrechtadvocaat van Nederland inschakelen.’ Uiteindelijk schikt Aachboun met KPMG Meijburg en start hij zijn eigen adviesbureau met Aerts: TaXeCo belastingadviseurs. Maar de zaak is niet zomaar afgelopen voor Aachboun. Vandaag werd bekend dat hij Grapperhaus, die in het verse kabinet Rutte 3 minister van Justitie is, voor de tuchtrechter daagt wegens misleiding van de rechtbank. Grapperhaus zou beweerd hebben dat een keuze is gemaakt op basis van documenten die nooit bij de rechtbank aangekomen zijn. 19 februari komt de zaak voor.
 

Managen is het oplossen van problemen van anderen.

Toon Gerbrands, coach

 
Advertorial

Video Koersverleggende Leiderschapsleergang

Unieke leiderschapsleergang rondom werken (reflectie), ontwikkelen (internationale topdocenten) en bewegen (racefiets) op het eiland van de eeuwige lente (Gran Canaria)

 Bekijk video 
 

Agile #5: Zo ga je slim om met feedback van klanten

Net zo succesvol worden als Coolblue, Spotify of Google? Dan moet je volgens Mike Hoogveld ‘agile werken’. ‘Agile is meer dan een buzzwoord of gebruik maken van post-its en kleine teams. Het gaat om het terugkeren naar de essentie van ondernemerschap.’ Hoogveld vertelt in deze serie hoe je agile werken concreet toepast. In deze video: haal waardevolle input uit de feedback van je klanten Bekijk de video

 

It’s not you, it’s the system, stupid!

De twee kampen rondom nieuw leiderschap en organiseren lijken volgens MT-columnist Marcel de Rooij meer bezig met de discussie winnen dan inhoud leveren. Hij suggereert een andere oplossing: de Prenaissance. Lees de column

In de discussie rond anders organiseren zit een opmerkelijk felle (en koude) onderstroom. Niemand ontkent nog dat we ons opnieuw moeten zien te verhouden tot een wereld die bepaald wordt door toenemende complexiteit, door technologische en disruptieve ontwikkelingen. Maar de vraag welke nieuwe concepten we daarvoor moeten inzetten, leidt tot fikse polarisatie. Twee kampen In dat debat zijn ruwweg twee dominante reacties te onderscheiden: Het ene kamp roept: weg met de managementlaag. Hèhè, gelukkig, eindelijk aandacht voor het primaire proces, klinkt het in dit kamp. Het feit dat je daarmee een grote groep mensen diskwalificeert, wordt gladgestreken door de overtuiging dat deze groep ‘het toch niet aan zou kunnen’. Waarmee dan de transitie naar een radicaal nieuwe werkwijze wordt bedoeld. Voordat het gesprek gevoerd is, ligt het oordeel al klaar. Het andere kamp stelt: mensen hebben altijd leiding nodig. Voor de aanhangers van deze visie is agile synoniem voor arbeiderszelfbestuur en bandeloosheid. ‘Mensen willen dit niet’, zeggen de adviseurs en managers van deze confessie. ‘Sterker nog: ze kúnnen dit niet.’ Hoewel er zin en onzin in beide standpunten te vinden zijn, wordt het debat met een zodanige felheid gevoerd, dat je je kunt afvragen of het wel gaat waarover het lijkt te gaan. De onderstroom Een paradigmaverandering, zoals die waar we nu in zitten, roept veel emoties op. Bewust en onbewust; rationeel en irrationeel. Uit het feit dat de toekomst andere dingen vraagt van organisaties, concluderen veel leiders verongelijkt dat ze het blijkbaar niet goed hebben gedaan. Oude angsten steken de kop op: ben ik wel goed genoeg? Doe ik er wel toe? Vanuit het oude, ik-gerichte organisatieparadigma betrekken leiders het vastlopen van het systeem te veel op zichzelf.  En tegelijkertijd zijn ze bang om deze patronen los te laten. Want dat betekent misschien ook: verworvenheden loslaten. In het andere kamp, dat van het ‘weg met de managers’, signaleer ik een zekere genoegdoening. Een ontlading van opgebouwde boosheid en jaloezie: die leidinggevenden werden sowieso altijd overgewaardeerd (en wij dus ondergewaardeerd). Eindelijk kunnen we de bazen aanpakken. Men schiet in overtuigingsmodus en roept: ‘Ik weet het beter!’, ‘Ik vind dat het anders moet!’ en ‘Ik heb het licht gezien.’ Dat het probleem in het systeem zelf zit, lijkt beide partijen te ontgaan. De Prenaissance Onder het mom van een discussie over nieuwe concepten, gaat het dus feitelijk om iets heel anders: om oude angsten, innerlijke conflicten en paradigma’s. Het is goed om je bewust te zijn van deze onderstroom, maar het moet niet plaatsvervangend zijn voor het gesprek over nieuwe leiderschaps- en organisatieconcepten. Dat gesprek is een gezamenlijke zoektocht, waarbij je je eigen aannames ter discussie moet durven stellen. Socioloog en filosoof Harry Kunneman spreekt in dit verband over de ‘Prenaissance’: we kunnen niet meer alleen teruggrijpen op het verleden, we zullen onszelf opnieuw moeten uitvinden. Het echte zoeken is pas net begonnen. Laten we samen nadenken over de definiëring van werk in deze tijd van robotisering, over de relatie tussen werk en economische groei, over duurzaamheid, het omgaan met de ongelijkheid die ontstaat door de schaarste van werk zoals we dat nu definiëren. En over de nieuwe invulling van de betekenis van het begrip ‘leiden’. Door de felle onderstroom komen we niet aan dergelijke essentiële vragen toe. Een gemiste kans. Want de Prenaissance belooft een belangrijk tijdperk te worden. Daar wil je onderdeel van uitmaken.
 
Advertorial

Wil jij je onderneming ook verduurzamen?

In het gratis boekje ‘Het nieuwe ondernemen’ lees je hoe je jouw bedrijf klimaat neutraal kan inrichten én hoe de overheid je hier een handje bij helpt.

 Vraag nu gratis aan 
 

Hoe Bavaria over 2 jaar de leiding pakt in circulair ondernemen

Circulair ondernemen betekent slimmer omgaan met grondstoffen, producten en diensten. Steeds meer bedrijven experimenteren ermee. ‘Wachten tot je buurman het ook gaat doen is de verkeerde strategie’, aldus oud-minister Jacqueline Cramer. Lees het artikel

Werkgevers, de vakbonden, de overheid, maatschappelijke organisaties en een flink aantal kennisinstellingen. Ze staan allemaal op de foto die op 24 januari van dit jaar wordt gemaakt in Den Haag. De feestelijke toost betekent het startschot voor een nieuw rijksbreed programma: Nederland Circulair in 2050. In de volksmond beter bekend als het Nationaal Grondstoffenakkoord. Niet minder dan 180 partijen zetten hun krabbel onder een set van afspraken die moeten leiden tot een economie die volledig draait op herbruikbare grondstoffen. En dat al over iets meer dan dertig jaar. Grondstoffen raken op Of kun je zeggen: pás over dertig jaar? Want het klinkt tegelijkertijd als iets van ver in de toekomst. ‘Dat is het niet. Als we met z’n allen zo’n grote verandering willen bewerktstelligen, dan zullen we daar nu al voortvarend mee aan de slag moeten’, aldus Jacqueline Cramer. Zij is ambassadeur Circulaire Economie in de Amsterdam Economic Board en waarschuwt ondernemers niet met hun handen over elkaar te blijven staan. ‘De grondstoffen raken op. Zo simpel is het echt. Als we zo blijven doorgaan, dan krijgen we op den duur gebrek aan heel kritische grondstoffen. Wacht dus niet, is mijn oproep. En het loont ook, want hergebruikte grondstoffen worden in tegenstelling tot nieuwe grondstoffen goedkoper. We komen steeds dichterbij dat economische kantelpunt.’ Sluiten van ketens Maar wat is het nu precies, dat circulaire ondernemen? Om het eerste misverstand maar meteen even uit de wereld te helpen: circulair ondernemen is net even anders dan recycling. Daarbij ga je na gebruik nadenken over een tweede leven. Circulair betekent in feite niets anders dan een kringloop, het sluiten van ketens. Het is een economische manier van denken waar al bij het ontwerp van een product wordt nagedacht over de herbruikbaarheid van grondstoffen. En dat is hard nodig, want de voorraad grondstoffen die nodig is om huizen, auto’s, telefoons en laptops te maken is simpelweg niet oneindig, zo vertelde Cramer al. Bier brouwen Bij Bavaria is dat besef er al een poosje. Het familiebedrijf wil dat ook volgende generaties een gezond bedrijf en een schone wereld krijgen en zet hier daarom nu vol op in. De Brabantse bierbrouwer wil al in 2020 voor minimaal vijftig procent circulair draaien. Een hele uitdaging, zo erkent ook Global Sustainability Manager Martijn Jungeburth. ‘Als je kijkt naar het proces van bierbrouwen zelf, dan zit de CO2-footprint vooral in het verwarmen en de koeling. Daarnaast maken we in de keten natuurlijk gebruik van grondstoffen als gerst en water’, aldus Jungeburth. Om één hectoliter bier te kunnen brouwen hebben de grote bierbrouwers nog altijd ruim drie liter water nodig. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Bavaria vooral hier de pijlen op heeft gericht. ‘Het water dat we na gebruik niet meer nodig hebben wordt nu gezuiverd en vervolgens weer teruggegeven aan de akkers. Dat is het project ‘Boer, Bier en Water. De boeren hoeven zo minder water van elders te betrekken om het vochtniveau in de bodem op peil te houden. We voorkomen hiermee dat de grond uitdroogt en sluiten zo de keten. De komende jaren gaan we dit project dan ook fors uitbreiden.’ Daarnaast wil de brouwer ook de eigen energievoorziening fors gaan vergroenen. Onder meer met behulp van geothermie (aardwarmte), een technologie waarbij warmte van honderden meters onder de grond naar boven wordt gepompt. Steun van management Als Global Sustainability Manager kan Jungeburth rekenen op de volledige steun van de directie. Volgens hem een absolute noodzaak om echt het verschil te kunnen maken. ‘Wanneer je als organisatie echt concrete stappen wilt maken naar duurzaam ondernemen, dan is het belangrijk dat het topmanagement de doelstellingen omarmt. Er zijn nu eenmaal investeringen en meestal ook organisatiewijzigingen mee gemoeid en daarvoor heb je een directie nodig.’ Hoewel Bavaria nu meters aan het maken is, moet het bedrijf nog zien af te rekenen met een aantal uitdagingen. Het meten van alle circulaire inspanningen bijvoorbeeld. ‘Bij watergebruik is dat nog wel te overzien, maar bij verpakkingen en de teelt van gerst wordt dat al een stukje ingewikkelder. Dat goed in kaart krijgen lukt alleen met de juiste partners en een goede samenwerking in de keten. En dat is nu ook precies wat we aan het opzetten zijn.’
 
 

Magazine
MT Magazine editie 8 2017

Magazine MT Lidmaatschap

  • Alles wat je moet weten over Artificial Intelligence en Machine Learning
  • Een interview met de Sjoerd Blüm, CIO bij Schiphol
  • Big data, big problem: wat als je data niet deugt?
  • Harvard-professor Francesca Gino over de noodzaak van twijfel
  • Onderzoek: de manager zelf is de grootste horde voor zelfsturing
Bekijk onze dataspecial >
 

Nieuwsbrief opzeggen