| Goedemorgen! Ruzie over rellen. Rutte tegen de rest in de verkiezingscampagne. Linkse samenwerking, uit pure noodzaak. En de weinig rooskleurige vooruitzichten van Nederland op de Europese vaccinatieranglijst. |
WHODUNIT: Heel even leek het erop dat de politieke fall-out van de avondklok beperkt zou blijven tot een paar eigenaardige tweets (we kijken naar jullie, 50Plus Drenthe, D66 Amsterdam en Lijst Henk Krol). Nadat het onrustig werd op Urk, in Eindhoven en elders in het land, kwam een aantal Haagse politici tegenover elkaar te staan. Waren politici hiervoor niet ook deels verantwoordelijk geweest?
Tegen de klok in: Want op Urk, waar een GGD-teststraat uitbrandde en een NOS-beveiliger werd belaagd, had de lokale PVV-fractie aangekondigd „er alles aan te doen” om te voorkomen dat de avondklok gehandhaafd zou worden. Toen GroenLinks-leider Jesse Klaver zijn PVV-collega Geert Wilders daarop aansprak, gaf Wilders Klaver – zonder duidelijke aanleiding – de schuld van de rellen die zondag in de Haagse Schilderswijk uitbraken. Klaver wees naast de PVV ook naar FVD, dat met „roepen dat de NOS fake news is” olie op het vuur zou hebben gegooid. Die partij zei aanvankelijk niets over het geweld. Wel dit: „Dit is de tweede avond dat Rutte Nederland opsluit (...) Steeds meer mensen keren zich tegen de avondklok”, twitterde FVD tijdens de rellen. Later volgde toch nog een toevoeging: dat betekende niet dat Forum geweld goedkeurde. |
|
|
|
ALLE BALLEN OP RUTTE: Deze campagne wordt Mark Rutte versus de rest. Afgelopen week had de premier zelf een subtiel tikje uitgedeeld, toen hij zei dat de ministers uit zijn kabinet vanwege de avondklok „heel terughoudend” zouden worden met late bezoekjes aan talkshows. De campagneteams van CDA en D66 wisten niet wat ze hoorden, schreef Petra de Koning in NRC: met dat ene zinnetje trok VVD-lijsttrekker Rutte misschien wel het allerbelangrijkste campagnepodium weg onder hun lijsttrekkers, Sigrid Kaag en Wopke Hoekstra. Zij zullen als kabinetsleden niet meer aan kunnen schuiven zonder dáárover bevraagd te worden. In het weekend volgde de tegenaanval – en die was minder subtiel.
Een appèl voor Rutte: Bij de aftrap van de CDA-campagne, per livestream vanuit Eindhoven, omschreef Hoekstra „de erfenis van tien jaar VVD” als „de optelsom van een reeks gebroken beloftes”. Eerder deze maand scherpte Hoekstra al het verkiezingsprogramma aan – dat werd liberaler, progressiever – en nu richtte hij zijn pijlen voor het eerst op de VVD zelf. „Ze zijn altijd voor veel flexibele arbeid en zzp’ers geweest. Ze hebben aan de wieg gestaan van het leenstelsel”, zegt hij in een interview met NRC.
Mona, daar word je blij van: Op zondagochtend deed staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken, CDA) er nog een schepje bovenop, door in WNL op Zondag een oude verkiezingsbelofte van Rutte te memoreren: „We wachten nog allemaal op de 1000 euro.” Opmerkelijke uitspraken vanuit een partij die zestien van de afgelopen twintig jaar meeregeerde en de afgelopen vier jaar de minister van Financiën leverde.
CDA-doctrine: Achter de schermen gebeurde meer tussen Rutte en het CDA. Rutte had in de laatste vergaderingen voor ‘de val’, tot veler verbazing, aangedrongen op totale openheid bij het vrijgeven van eerdere notulen uit de ministerraad over de Toeslagenaffaire, reconstrueert onze Tom-Jan Meeus. Dat verzoek was voor het CDA ongemakkelijk: dan zou ook weleens zichtbaar kunnen worden dat partijkopstukken als Hoekstra en Hugo de Jonge in de zomer van 2019 zouden hebben meegepraat over het temperen van hun partijgenoot Pieter Omtzigt. De boeken bleven gesloten, de notulen geheim – en Omtzigt stil. |
|
|
|
LINKSE LENTE: Ondertussen lanceerden ook PvdA en GroenLinks hun campagnes. NRC was erbij: in een lege loods in Meppel-Noord zag Mark Lievisse Adriaanse hoe Lilianne Ploumen haar eerste speech hield als PvdA-lijsttrekker, terwijl collega Kees Rottinghuis zag hoe GroenLinks-leider Jesse Klaver vanuit een nog leger Ahoy probeerde de linkse samenwerking aan te zwengelen. De twee linkse lijsttrekkers willen allebei regeren, maar alleen als de ander meedoet – of tenminste de SP (al is die partij volgens GroenLinks vaak nog te eurosceptisch). De progressieve samenwerking wilde voorheen nooit echt vlotten. Nu moeten de partijen elkaar wel vasthouden, willen ze straks een linkse vuist maken in een kabinet waarin het rechtse geluid hoogstwaarschijnlijk domineert.
|
|
|
|
| HAAGSE ZAKEN: In de nieuwste aflevering van onze politieke podcast Haagse Zaken praten NRC-redacteuren Lamyae Aharouay, Petra de Koning en Philip de Witt Wijnen over de kansen van Ploumen, de ongenaakbaarheid van Rutte en over CDA’ers die er rekening mee houden dat Omtzigt straks weleens meer voorkeursstemmen kan halen dan Hoekstra. Kortom: een volle eerste week van het demissionaire kabinet. | |
|
|
|
| VACCINLOOS: Slecht vaccinnieuws, dat is altijd even slikken. AstraZeneca, de farmaceut die het Oxford-vaccin produceert, liet dit weekend weten dat het minder dan de helft van de aangekondigde levering aan de EU op tijd af heeft: dit kwartaal mogen de lidstaten niet 80 maar slechts 31 miljoen doses verdelen. Voor Nederland komt dat neer op 2 miljoen vertraagde vaccins – daar moeten bijvoorbeeld thuiswonende ouderen mee gevaccineerd worden. De Europese Commissie, de Europese Raad en veel lidstaten reageerden woest op het nieuws. Vandaag volgt een Europees spoedoverleg met AstraZeneca om te redden wat er te redden valt.
Gelukkig geen haast: Opvallend genoeg kon het ministerie van Volksgezondheid gisteravond nog niet zeggen of de grote vertraging gevolgen heeft voor het Nederlandse vaccinatieschema. Dat begint namelijk pas in het volgende kwartaal, zo tegen april, op volle kracht te draaien. Tot die tijd hopen de voorraden zich op, daarna moet het aantal prikken naar een half miljoen per week. Ter vergelijking: het equivalent daarvan halen de Britten nu al. Het totaal aantal prikken dat in Nederland is gezet sinds de eerste vaccinatie op 6 januari, circa 150 duizend, zet het Verenigd Koninkrijk in de paar uur tussen de lunchpauze en het avondeten. Bijna overal ligt het tempo hoger. De achterstand van Nederland, als bijna-hekkensluiter in de Europese rijtjes, zal dus eerder toe- dan afnemen.
Een politiek randje: Stel: het is maart en een aantal Europese landen is na het vaccineren van de kwetsbaarste groepen in staat fors te versoepelen. Denemarken wil bijvoorbeeld eind maart alle kwetsbaren en essentieel personeel gevaccineerd hebben. En, stel: Nederland kijkt toe, loopt achter en blijft in lockdown, op het hoogtepunt van de verkiezingscampagne. Wat zou dat doen met de waardering voor het kabinet en de regeringspartijen? |
|
|
|
WAT WIJ LEZEN:
Hoge prijs: Vijf keer zoveel telefoontjes naar de crisisdienst, twintig keer zo vaak dwangvoeding, leerachterstanden en verwaarlozing: is de schoolsluiting de schade aan kinderen waard? Dit NRC-artikel zet de hoge prijs van de dichte scholen op een rij.
Senior vs. senior:De Volkskrant vraagt 50Plus-lijsttrekker Liane den Haan in een interview of ze niet het risico loopt onzichtbaar te blijven, terwijl Corrie van Brenk als fractievoorzitter voortdurend in beeld is: „Wie weet wat ze nog gaat doen? Maar het zou netjes zijn een low profile te houden. ” Koppelservice: Van veel Nederlanders worden zóveel gegevens verzameld in het kader van fraudebestrijding dat amper duidelijk is waar die gegevens vandaan komen, of ze wel kloppen – en of de overheid niet de wet overtreedt. De Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwt ervoor in Trouw.
Mea culpa: En CDA-Kamerlid Chris van Dam, voorzitter van de commissie die de Toeslagenaffaire onderzocht, steekt de hand in eigen boezem. „Wij hadden ook eerder kennis kunnen nemen van de signalen van burgers die brieven schreven. Sorry, maar het kan niet de bedoeling zijn dat we onze controletaak laten afhangen van de informatievoorziening van het kabinet.” |
|
|
|
| Quote van de dag: | | „Sommige advertenties uit het verleden kunnen nóg beter.” | Wopke Hoekstra (CDA), op de vraag of hij achter de paginagrote krantenadvertentie stond, waarin het CDA zich als middenpartij positioneerde tussen ‘de twee uitersten’ Joe Biden en Donald Trump.
|
|
|
|
|
|
