Hoe implosie FVD het kabinet kan helpen | De Jonge: te veel coronadebatten

LIJSTJE ERGERNISSEN: Het was afgelopen weekend in NRC voor het eerst dat minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) in een uitgebreid interview stilstond bij het afgelopen jaar, waarin hij coronaminister én partijleider werd. En hij had een lang lijstje ergernissen over hoe slecht Nederland is voorbereid op een pandemie. De 25 GGD-regio’s zijn helemaal regionaal georganiseerd, het is onmogelijk om die centraal aan te sturen. Er is geen centrale regie over ziekenhuisbedden of testcapaciteit. Als De Jonge zegt dat hij ergens op hoopt, wordt dat als belofte gezien. En er wordt veel te veel vergaderd in de Tweede Kamer: „Het leidt af van het werk dat het kabinet te doen heeft. Straks zitten wij hier alleen maar Kamerbrieven te schrijven.” De fouten die hij zelf maakte? De communicatie moest soms „strakker” en er was een inschattingsfout waardoor de testcapaciteit die afgelopen zomer tekortschoot.

BLACK FRIDAY: Ook een terugkerend probleem: de matige afstemming van het coronabeleid met burgemeesters. Afgelopen weekend was er een nieuw voorbeeld: het was in sommige steden zo druk bij uitkoopfestijn Black Friday dat burgemeesters mensen opriepen niet meer naar de winkelcentra te komen. Volgens de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb hadden gemeenten gevraagd aan het kabinet om maatregelen te nemen, vertelde hij in Buitenhof, maar dat zou dat hebben geweigerd. Er ontstond een klein ruzietje tussen woordvoerders van de gemeente Rotterdam en het kabinet over wie er nu eigenlijk had moeten ingrijpen in De Telegraaf: burgemeesters kunnen ook zelf ingrijpen, klonk het vanaf het Binnenhof.

HARDNEKKIG: De Jonge keek in het interview met NRC overigens ook vooruit, en met optimisme. Hij denkt dat hij een oplossing heeft gevonden om dit voorjaar van de „meest beperkende maatregelen” af te komen. Dan zou het meest kwetsbare deel van de samenleving al gevaccineerd kunnen zijn, terwijl de rest van de bevolking zich kan laten testen - altijd, ook zonder klachten. Intussen blijkt de tweede golf bijzonder hardnekkig - niet alleen in Nederland, ook in andere Europese landen. Jaap van Dissel van het RIVM schat in dat de tweede golf weleens tot in maart kan duren. De Jonge wil er nog niks over kwijt; het kabinet neemt op 8 december een besluit.

POP CHAMPAIGN AND RAISE A TOAST: Het was vorige week natuurlijk de week van FVD. Nog even een kleine terugblik, want Joost Eerdmans vertelde vrijdag bij Beau over het beroemde diner waar de bom barstte. Eerdmans, in zijn vrije tijd ook actief als DJ Jopie, wilde „niet de hele avond naar ClassicFM luisteren”, dus zette hij een ander plaatje op: Kings & Queens van Ava Max („If all of the kings had their queens on the throne / We would pop champagne and raise a toast”). Dat kon Baudet niet waarderen, maar het werd nog erger toen Eva Vlaardingerbroek de Franse band Bon Entendeur opzette. Baudet zou toen zijn uitgevallen: „Wij draaien hier geen andere muziek dan klassieke muziek.” Maar, zo melden bronnen aan NRC, Baudet was toch al niet zo’n voorstander van Eerdmans - de ‘gematigde’ FVD’ers wilden hem wel graag op de lijst. Er ontstond een uitruil: Eerdmans komt op de lijst, maar dan ook JFVD-voorzitter Freek Jansen. De rest is geschiedenis.

HULP UIT ONVERWACHTE HOEK: Nu stapt de ene FVD-politicus na de andere op - maar ze houden wel hun zetels. Dat zou een voordeeltje kunnen opleveren voor het kabinet. Dat wist vorig jaar via een Ottenpaadje het noodpakket voor de stikstofproblematiek door de Eerste Kamer te loodsen met steun van FVD-dissident Henk Otten. Eerste Kamerleden die zich nu afsplitsen kunnen dezelfde rol spelen. Het kabinet is nog op zoek naar een meerderheid voor de ‘echte’ stikstofwet, de oud-FVD’ers zijn misschien wel de sleutel.

BINDEND: Het partijbestuur schrijft ondertussen een „bindend referendum” uit over Thiery Baudet. De vraag: „Wilt u dat Thierry Baudet partijleider blijft van FVD?” Dat is volgens het bestuur weliswaar „geheel in lijn met de filosofie en het gedachtengoed van FVD”, maar het staat niet in de statuten.

SPIEGEL: Het sneeuwde vorige week een beetje onder, de verhoren van veertien (oud-)bewindspersonen in het onderzoek naar de toeslagenaffaire. Al die bewindspersonen waren geschokt van de ellende die de fraudejacht heeft veroorzaakt, van premier Mark Rutte (VVD) („Een verschrikkelijk ongeluk”) tot oud-minister Lodewijk Asscher („Een berg leed en ellende”). Het wordt voor de commissie onder leiding van CDA’er Chris van Dam nog een klus om de komende weken op een rij te krijgen welke hoofdpersonen in het drama verwijtbaar steken hebben laten vallen. Elke keer als de commissie probeerde te achterhalen waarom een ambtenaar of bewindspersoon een alarmerend signaal gemist had, luidde het antwoord: ‘Daar was ík niet bij.’ Of: ‘Die notitie heb ik niet onder ogen gekregen.’ En ook de Kamer kreeg regelmatig een spiegel voorgehouden: was het niet het parlement dat een ingewikkeld toeslagensysteem had opgetuigd en had gevraagd om stevige fraudebestrijding?

WAT WIJ LUISTEREN: Waarom was Rutte zo zenuwachtig voor het verhoor, wat kan zo’n onderzoekscommissie eigenlijk en waarom werd er zo weinig doorgevraagd? Antwoord op die vragen krijg je in de NRC-podcast Haagse Zaken, die helemaal over de verhoren gaat.