Nikki Dekker begrijpt Willem Kloos wel. Althans, ze begrijpt waarom hij de steen meenam. Beste literatuurliefhebber,
Honderd jaar geleden, in januari 1925, werd in Utrecht het culturele tijdschrift De Gemeenschap opgericht, samen met de gelijknamige uitgeverij. Na 17 jaar was het afgelopen toen het tijdschrift in 1941 door de Duitse bezetter in beslag werd genomen, vernietigd en verboden. Ook de uitgeverij hield op te bestaan.
Op het online LiteratuurLab verschijnen de komende weken verdiepende artikelen over belangwekkende episodes, zoals het zakelijk fiasco rondom de Oostenrijkse schrijver Joseph Roth, en de tragiek van de ooit veelbelovende dichter Willem ten Berge. En in het Literatuurmuseum is vanaf dinsdag 6 mei een vitrinetentoonstelling te zien die de veelzijdigheid van De Gemeenschap uitlicht.
Verder in deze nieuwsbrief: de zwerfkei die Willem Kloos niet kon laten liggen, een ode aan de enige echte illustratiekoning van Nederland, Hilbert Kuik over het literaire leven bijna 50 jaar na zijn Revisor-zelfportret, twee eigenzinnige ratten uit de verhalen van Anton Koolhaas, en aandoenlijke fanmail aan griezelschrijver Paul van Loon, die deze week 70 wordt.
Scroll ook nog even naar beneden voor het raadportret van een schrijfster die door Arthur Japin werd omschreven als ‘iemand die moest strijden voor het leven, en dat gedáán heeft.’
Veel leesplezier gewenst!
Jennie Barbier
Redactie LiteratuurLab |
|
| ‘Hij kon wel een schrijnwerker zijn, maar hij is de schrijver Joseph Roth’ |
|
| Een van de opvallendste episodes uit de geschiedenis van De Gemeenschap? Het binnenhalen van de Oostenrijkse schrijver Joseph Roth. Wat begon als een veelbelovende samenwerking, eindigde in financiële chaos en onafgemaakte boeken. |
|
| Ik geloof dat het de onaantastbaarheid van de steen was die Kloos aansprak |
|
| Willem Kloos nam een gevonden kei mee naar huis, schreef z’n naam erop en bewaarde hem z’n leven lang, tot de steen, uiteindelijk, in een vitrine van het Literatuurmuseum terechtkwam. Schrijver en stenenopraper Nikki Dekker begrijpt Kloos wel. Althans, ze begrijpt waarom hij de steen meenam. |
|
| Een ode aan Thé Tjong-Khing: ‘Een kind lijkt bij hem ook écht op een kind’ |
|
| Vaak zijn ze sprookjesachtig, soms een beetje eng, regelmatig grappig en altijd prachtig: de illustraties van Thé Tjong-Khing. Marjolein Visser mocht zijn originele illustraties bekijken in het museumarchief. ‘Ik vergeet ik dat ik al vijfendertig ben en ga ik helemaal op in de grote vellen en kleine blaadjes.’ |
|
| ‘Ik heb ’t niet waargemaakt: ik had een groot dichter kunnen worden’ |
|
| Omzien in teleurstelling, zo zou je het korte gesprekje kunnen beschrijven dat de Haagse Post op 24 juli 1965 publiceerde met Willem ten Berge, een van de schrijvers die ooit veelbelovend publiceerde in De Gemeenschap. Onderschrift bij de foto van een oudere man met een gekweld gezicht: ‘’t kon niet erger’. |
|
| ‘Voor mijn beste vriend Paul van Loon’ – fanmail aan een favoriete schrijver |
|
| Op 17 april wordt Paul van Loon 70 jaar! In het museumarchief liggen acht dozen met fanmail uit de jaren negentig, het begin van zijn Griezelbus-succes. Alma Mathijsen, zelf groot fan, spitte door de honderden brieven van griezelfanaten, aspirant-schrijvers en kinderen die misschien een beetje eenzaam waren. |
|
| ‘Misschien voelde ik toen ik de tekening maakte dat er een burn-out aankwam’ |
|
| ‘Doorbreken, ja, dat wilde ik wel, maar dat gebeurde maar niet.’ In 1977 maakte schrijver Hilbert Kuik een zelfportret voor De Revisor. Het is een lichte, haast cartooneske tekening. Thomas Heerma van Voss ging bij Kuik op bezoek en sprak hem over zijn schrijverschap en het leven na de literatuur. |
|
| In de verhalen van Anton Koolhaas is de rat een waaghals of een heertje |
|
| Roman Helinski leest in het museum twee verhalen van Anton Koolhaas over eigenzinnige ratten, Aortus en W. Raudt genaamd. Beide verhalen eindigen met een gruwelijk sterven, een kenmerkende eigenschap van al zijn dierenverhalen. |
|
| Vanaf 6 mei te zien in het museum: 100 jaar De Gemeenschap |
|
| De Gemeenschap was een invloedrijk platform voor vooruitstrevende katholieke jongeren. Ook niet-katholieke schrijvers, zoals F. Bordewijk en H. Marsman, vonden er een podium. Er was aandacht voor literatuur, moderne muziek en beeldende en grafische kunst. Tegelijk bood het een venster op een sterk veranderende wereld. In vijf vitrines op de Galerij belicht het museum kort de veelzijdigheid van De Gemeenschap. |
|
| Test je literaire kennis: ken jij deze schrijver? |
|
| ‘Ik heb nooit besloten vrouw te worden. Dat had ik vanaf het begin moeten zijn’, aldus deze auteur. Ze schreef niet voor de massa; in een ander taalgebied zou ze wellicht een cultauteur zijn geworden. Ze was een van de eerste publieke transgender vrouwen van Nederland en was naast auteur, dichter, graficus en kunstrecensent ook activist die opkwam voor erkenning van transgender personen. Arthur Japin omschreef haar als ‘iemand die moest strijden voor het leven, en dat gedáán heeft.’ |
|
| Maak meer prachtige verhalen mogelijk! |
|
| Literatuur ontroert, vermaakt en geeft hoop. Geloof je net als wij in de kracht van literatuur? Steun dan het museum zodat wij grote en kleine verhalen over de literatuur kunnen blijven brengen op literatuurmuseum.nl/literatuurlab. Het museum steunen kan al door eenmalig een klein bedrag te doneren. |
|
| Verder dwalen? Deze artikelen verschenen eerder online |
|
‘Welbeschouwd niet anders dan de feesten die ik op de middelbare school meemaakte’
Het Boekenbal: een exclusief gala dat inmiddels is uitgegroeid tot mythische proporties. Maar eigenlijk vooral een amusant, chaotisch bedrijfsuitje voor het boekenvak, schrijft Thomas Heerma van Voss. De maan: zie, zie, wat mag er achter zijn?
Vijftig jaar voor de eerste maanlanding keek J.H. Leopold naar de maan, zonder het besef dat het ooit mogelijk zou zijn dat een mens er zou kunnen wandelen. Het vormde een grote inspiratiebron voor zijn poëzie. Razernij zou op zijn plaats geweest zijn, maar Jacoba van Velde bewaart haar kalmte
Tien brieven schreef Jacoba van Velde aan haar Amerikaanse uitgever over de vele fouten in de vertaling van haar succesroman De grote zaal. Alma Mathijsen leest ze in het Literatuurmuseum. |
|
Lees meer artikelen en bezoek online exposities op het
LiteratuurLab
|
|
|
|
͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏ ͏
