De prijs van een domme lockdown. Daar gaan we weer. Vijf weken van nagenoeg totale economisch bevriezing, omdat het virus van geen wijken weet. En deze keer is de lockdown minder intelligent dan de vorige keer.

Dat betekent opnieuw winkeliers in de problemen, opnieuw culturele instellingen dicht, opnieuw miljoenen werknemers thuis, honderdduizenden zelfstandigen zonder opdracht. Een ongekend zware klap voor de economie, die in het derde kwartaal juist weer was opgeveerd na de eerste klap. 

De economische prijs van deze tweede lockdown zal hoog zijn. De dagen rondom Kerst zijn traditioneel topdagen voor veel sectoren. Denk cadeautjes voor onder de boom, de boom zelf, copieuze diners en eindeloos veel comfortfoodaankopen. Veel branches gaan omzet mislopen.

Economenblad ESB liet zien dat niet alleen sectoren, maar ook bepaalde groepen werknemers extra kwetsbaar zijn bij een zwaardere lockdown.

• Met name jongeren, laagopgeleiden, werkenden met een niet-westerse migratieachtergrond of met een baan in de regio’s aan de rand van het land hebben vaker dan gemiddeld een niet-vitaal beroep waarbij ze niet vanuit huis kunnen werken.
• Bij een lockdown komen zij dus thuis te zitten.

Maar hé, we staan er goed voor in Nederland! Gisteren meldde toezichthouder DNB dat de banken in Nederland nog voldoende buffers hebben en ook een tweede, zware klap aankunnen.

De grote vraag is in hoeverre de overheid de volledige economische schade kan én wil  opvangen. Tot nu toe ging er al voor 33,7 miljard aan noodsteun uit naar burgers en bedrijven, en dat is nog exclusief de impact op de belastingen die de crisis heeft. Als gevolg van de steun stijgt de staatsschuld dit jaar naar iets onder de 60 procent. Dat is veel ten opzichte van waar we vandaan kwamen (48,7 procent, een sprong van 90 miljard euro in een jaar tijd), maar nog altijd acceptabel, zoals DNB en CPB blijven benadrukken.

Er is dus ruimte voor meer steun, en die zal hard nodig zijn. Het derde steunpakket van eind vorige week is daarbij een goed begin, maar dat was voordat de nieuwe, domme lockdown inging. 

Liedje voor de lunch: Nox: I. Nightfall, Robert Zuidam, Hannes Minnaar

Toeslag or not toeslag. Het kan en het moet anders, maar nu nog even niet. Die wat halfslachtige boodschap gaf staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Toeslagen, D66) gisteren bij de presentatie van het rapport Alternatieven voor het toeslagenstelsel. Wat in elk geval helder was: het huidige stelsel van huur- zorg-, kinderopvang en kindertoeslagen is „obsoleet en onhoudbaar”, en er moet iets nieuws komen.

Dat ‘nieuwe’, 28 opties gegroepeerd in drie serieuze varianten, is echter zo complex dat het onwaarschijnlijk is dat dat voor 2025 geregeld zal zijn. Van Huffelen zelf wacht wat dat betreft de verkiezingen van maart 2021 nog even af en beveelt aan het probleem op de formatietafel te beslechten. Niets doen is in elk geval geen optie, het huidige stelsel heeft al te veel slachtoffers gemaakt.

Aan de top. Ze is amper drie maanden in functie en ze mag al beginnen met een ontslagronde. Marjan Rintel is niet in de gemakkelijkste periode president-directeur van NS geworden. Het vervoersbedrijf houdt er rekening mee dat het de komende vijf jaar 4,7 miljard euro aan inkomsten verliest. Circa 2.300 van de in totaal 20.0000 werknemers zullen hun baan verliezen.

Collega Jan Benjamin interviewde Rintel over het ingewikkelde jaar 2020. De eerste in een reeks waarin NRC spreekt met topvrouwen en -mannen over hoe zij de crisis beleven en welk herstel ze in 2021 verwachten.

Hoger! Hoger! Hoger! Jarenlang was er amper discussie over de hoogte van het minimumloon, nu willen bijna alle politieke partijen een verhoging, tot de VVD aan toe. Maar wat betekent een hoger minimumloon? Is dat goed of slecht voor de economie, de werkgelegenheid, de 490.000 mensen die het nu ontvangen (9,70 euro per gewerkt uur)? Collega’s Annemarie Sterk en Christiaan Pelgrim schrijven er vandaag over in NRC.  

Eerder al constateerde het CPB dat een kleine verhoging van het minimumloon nauwelijks negatief effect heeft op de werkgelegenheid. En deze week kwam daar de conclusie bij dat bij een verhoging van het minimumloon iedereen tot aan 40 procent van het wettelijk minimum meeprofiteert, omdat bedrijven de relatieve loonverschillen in stand willen houden. 

• Boze boeren blokkeren al enkele dagen distributiecentra en eisen hogere prijzen voor hun producten. De supermarkten vinden het „compleet onacceptabel” (via NRC)
• Insectennesten en roest: het weer gebruiken van lang geparkeerde vliegtuigen is riskant (via Reuters)
• Het krijgen van een eerste kind kost een moeder in Nederland 46 procent van haar inkomen (via FD)
• Nieuwe financieringsronde vervijfvoudigt de waarde van Softwarebedrijf Clickup tot een miljard dollar (via Bloomberg)
• Door de lockdowns zijn Amerikanen alleen maar meer uit China gaan importeren (via NYT)

Bedankt voor het lezen. Tot morgen!