Wie is Willem Engel?
NRCRecht en onrecht
Abonneer nu
Donderdag 18 februari 2021
nrc.nl/recht
door
Folkert Jensma
Speciaal voor jou: gratis onbeperkt toegang tot NRC.
Registreer je direct en lees onbeperkt tot de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart.
Goedemiddag! Geldt de avondklok nou wel of niet – de chaos was groot deze week na het bevel van de Haagse kortgedingrechter aan de staat om de avondklok meteen te laten vervallen. Dezelfde dag nog kreeg de staat de beroepsrechter zover daar toch mee te mogen wachten. Het was de rechtsstaat in full swing – een dramatische correctie, die onmiddellijk werd ingeperkt, met uitzicht op snelle herbeoordeling. Het was ook full drama. Een totaal verrast kabinet, een opgetogen eiser (Viruswaarheid), die meteen weer boos werd toen het toch anders liep. En na het ‘spoedappèl’ volgt er nu ook een spoedwet. Het kabinet repareert het juridische gat zo snel mogelijk. 
De meest relevante stukken op een rij:
  • Wie is Willem Engel? ‘Dit gaat allang niet meer over het coronabeleid’, luidde de kop boven een steengoed achtergrondstuk over de voorman van Viruswaarheid, die een principieel gevecht tegen de overheid voert. Fun fact: het Straatsburgse standaardarrest Engel e.a./Nederland uit 1976 is vernoemd naar de vader van Willem, Cees. Die pikte destijds als dienstplichtig militair een disciplinaire straf niet en sloeg met zijn maten aan het procederen. 
  • Wat zijn de directe politieke gevolgen van het vonnis van de rechtbank? Lees deze analyse. En dit commentaar. De schade is behoorlijk. Juist nu burgers daadkracht verwachten, blijken de zaken niet op orde.
  • Hoe kwam de kortgedingrechter tot de conclusie dat de avondklok niet meer kon gelden? In deze analyse lees je meer over het vonnis, dat fundamentele kritiek uitoefent op de onderbouwing van de avondklok. De rechtbank kwam zelf met dit uitlegfilmpje. Of lees het vonnis zelf, dat beknopt is en toegankelijk.

En gaat de avondklok nu vrijdag weer op de lange baan? Het Hof werd dinsdag onder grote druk gezet om het vervallen van de avondklok te voorkomen. Dat leidde tot een chaotische zitting, een wraking maar vooral de redelijke en nuchtere beslissing om alles even bij het oude te laten. 

  • In deze montage, van NU.nl, legt raadsheer Marie-Anne Tan-de Sonnaville vanaf 1:48 minuten uit hoe het zit. Let op: zij zegt dat de avondklok geldt tot het Hof anders beslist. Dat kan op vrijdag zijn „of enkele dagen erna”. Ik vermoed dat er vrijdag na de zitting alvast een verkorte uitspraak wordt gedaan, zonder veel uitleg. Het echte vonnis verschijnt dan later. Zo ging het ook bij een vorige zaak waarin de staat een gevoelig kort geding verloor – de toelating van de kinderen van IS-vrouwen in Syrie in 2019. Het Hof deed snel uitspraak en stelde het volledige vonnis maar liefst twee weken uit.
  • Rechter Tan was tot 1 januari van dit jaar 22 jaar lang tuchtrechter voor de medische stand. Altijd handig als het om virussen en besmetting gaat. Gaat zij straks mee in de redenering van de rechtbank? De functie van ‘hoger beroep’ is per definitie herijking, herafweging, terugblik. Daarin weegt onwillekeurig ook de schok mee van de eerste uitspraak. In het pleidooi van de landsadvocaat (vanaf 00:10) viel me de dramatische toon op. Er werd een „ontploffing” van besmettingen voorspeld en een „dijkdoorbraak”. En de rechtbank maakte natuurlijk wel een maatregel ongedaan waar de Kamer in meerderheid vóór was. Kortom, winst voor de staat in hoger beroep zou me niet verbazen. 
  • Intussen zijn er meer rechters die de avondklok disproportioneel vinden en de politiek tot de orde roepen. Volgens de Tagesschau, het Duitse journaal, verbood de bestuursrechter in Baden-Württemberg de generieke avondklok in de gehele deelstaat. Zoiets mag je pas aan de burger opleggen als de situtie rond besmettingen verslechtert, terwijl je alle andere denkbare maatregelen al hebt geprobeerd. Er is dus wel iets aan het schuiven.

Avondklokrellen. Je zou het bijna vergeten maar politie en justitie arresteren en vervolgen nog steeds zoveel mogelijk verdachten van de ‘avondklokrellen’. 

Instanties. In het weekend viel me, naast het portret van het dubieuze Kamerlid Dion Graus (PVV), dit zorgvuldig geschreven relaas van een familiedrama rond Famke en haar vader. Aan Graus zal justitie nog wel werk krijgen. Het dossier-Famke is echter gesloten – het verhaal laat zien welke rol ‘de instanties’ speelden. En ontkomt niet aan de vraag – had dit anders gekund? 
En dit schreef NRC nog meer:
Wil je meer lezen? Ga naar de pagina van NRC Recht of volg me op Twitter @folkertjensma. En heb je tips? Mail me: [email protected].

Deze mail is verzonden naar [email protected]. Stuur deze mail vooral door naar vrienden. Zij kunnen zich vervolgens hier aanmelden.
Bekijk de webversie van deze nieuwsbrief. Beheer je instellingen voor de nieuwsbrief. (Hier kun je afmelden).
Deel deze nieuwsbrief TwitterFacebookLinkedInWhatsapp
NRC