Afgelopen voorjaar heeft de Europese Commissie de veiligheidsgoedkeuring ingetrokken van acht rookaroma's. Deze aroma’s worden op grote schaal gebruikt in voedingsmiddelen. Producenten krijgen vijf jaar om deze aroma's uit gerookt vlees, vis, en kaas te verwijderen. En twee jaar voor producten zoals chips, noten, soepen en sauzen.

Dit verbod is een belangrijke stap in de goede richting, maar onze strijd is nog lang niet gestreden!

Rookaroma's worden vaak gebruikt om voedsel een rooksmaak te geven zonder traditionele rookmethoden. Helaas bevatten veel van deze stoffen chemische componenten die schadelijk kunnen zijn. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft met zekerheid vastgesteld dat zes van de acht verboden rookaroma's ons DNA kunnen beschadigen en zelfs kanker kunnen veroorzaken. De overige twee zijn mogelijk gevaarlijk en zijn uit voorzorg verboden.

De verboden rookaroma's zijn: Scansmoke PB 1110, Zesti Rook Code 10, Rookconcentraat 809045, Scansmoke SEF 7525, SmokEz C-10, SmokEz Enviro-23, proFagusrook R709, en Fumokomp Conc. Maar deze namen zeggen jou en mij helemaal niets...

Het is namelijk onmogelijk te achterhalen welke specifieke rookaroma's in voedingsmiddelen zijn gebruikt, omdat op etiketten alleen "rookaroma" staat vermeld (en bij traditioneel roken, wat ook schadelijk kan zijn, staat "rook"). Foodwatch roept op tot meer transparantie voor consumenten. Wij eisen dat producenten duidelijker zijn, zodat consumenten beter geïnformeerde keuzes kunnen maken!

Diverse voedingsmiddelen met rookaroma, niet duidelijk is of de betrokken rookaroma's in deze producten zitten

De EFSA heeft verschillende onderzoeken uitgevoerd naar de effecten van rookaroma's. De resultaten wijzen op mogelijke schadelijke effecten, waaronder een verhoogd risico op kanker en erfelijke ziekten. Vooral de aanwezigheid van polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) in sommige rookaroma's heeft tot ernstige bezorgdheid geleid. PAK's zijn bekende kankerverwekkende stoffen die ontstaan door de onvolledige verbranding van organisch materiaal. Dit kan ook optreden bij traditioneel roken.

Het rookaromaverbod is dus zeker een stap vooruit, maar er is meer nodig. Wij willen een verbod op alle additieven die: 1) potentieel schadelijk zijn voor de gezondheid, 2) onnodig zijn en alleen de producent dienen, en 3) misleidend zijn voor consumenten.

Daarnaast pleiten we voor het verlagen van het totale aantal toegestane additieven om het risico van het 'cocktaileffect' te minimaliseren, waarbij verschillende additieven samen schadelijke effecten kunnen hebben. Het eten en drinken van verschillende en meerdere soorten additieven gedurende de dag kan onze gezondheid op de lange termijn mogelijk in gevaar brengen.

Verder moet er een duidelijke vermelding op het etiket komen met zowel het E-nummer én de naam van het additief, zodat consumenten precies weten wat ze eten. Momenteel mogen fabrikanten kiezen of ze het E-nummer plaatsen of het additief voluit schrijven. Er staat: conserveermiddel (citroenzuur). Of: conserveermiddel (E330). Wij willen dat het wordt: conserveermiddel (E330/citroenzuur). Sowieso staan er geen Italiaanse grootmoeders de hele dag citroenen te persen, maar wordt citroenzuur meestal industrieel verkregen door een schimmel toe te voegen aan suikermelasse... 

In Europa zijn er momenteel 338 goedgekeurde additieven, waarvan vele mogelijk schadelijk zijn. Voorbeelden van controversiële additieven zijn:

• Aspartaam (E951): veelgebruikt in suikervrije dranken, mogelijk kankerverwekkend volgens de WHO.
• Nitrieten en nitraten (E249 - E252): gebruikt in vleeswaren om de kleur te behouden, maar in verband gebracht met darmkanker. Meer weten over E250?

Het huidige systeem is onvoldoende veilig. Het toelatingsproces is vaak gebaseerd op onderzoeken die de industrie zelf aandraagt bij EFSA, die mede daardoor niet altijd de volledige gezondheidsrisico's kan blootleggen. Bovendien worden additieven afzonderlijk beoordeeld zonder rekening te houden met dat we meestal al meerdere additieven tegelijk uit één voedingsmiddel consumeren, wat ons dagelijks blootstelt aan een ‘cocktail’ van chemische stoffen. Tenslotte duurt herevaluering ontzettend lang. Zo wachten we al meer dan 10 jaar op nieuwe beoordelingen door EFSA van meerdere zoetstoffen.

Achter de schermen zijn we samen met de andere Foodwatch-teams in Europa hard bezig met diepgravend onderzoek naar additieven. We hopen hier dit najaar meer over naar buiten te kunnen brengen. Foodwatch blijft als jouw voedselwaakhond opkomen voor een eerlijk en veilig voedselsysteem!

P.S: Ons werk rondom additieven kunnen we alleen uitvoeren dankzij de giften van onze donateurs. Overweeg je een (extra) gift aan Foodwatch? Eenmalig of structureel doneren kan eenvoudig via deze link. We zijn je ontzettend dankbaar!