mei 2022

bekijk deze nieuwsbrief in uw browser

WNT tentoongesteld

Het Instituut voor de Nederlandse Taal had misschien wel niet bestaan als er in de negentiende eeuw niet begonnen was aan het grootste woordenboek ter wereld: het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT). Dit monumentale werk, in 1998 afgerond, is dan ook niet voor niets een van de 25 ‘Books that made history’. Zo heet de tentoonstelling die op 22 juni opent in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, in het kader van Leiden European City of Science 2022.

Books that made history (Leiden2022, RMO)

17e-eeuwse kranten

Een goudmijn voor historici, historisch taalkundigen, literatuurwetenschappers en kunsthistorici. Dat zijn de 13 Nederlandse kranten waarvan alle edities uit de 17e eeuw nu in betrouwbare vorm te raadplegen zijn in het nieuwe Couranten Corpus.

Driehonderd vrijwilligers hebben onder leiding van Nicoline van der Sijs 109.532 artikelen uit de kranten, die al in Delpher stonden maar nog niet gecorrigeerd waren, minutieus getranscribeerd. Het materiaal, bijna 19 miljoen woorden in totaal, is verrijkt met metadata, waardoor het nu goed onderzocht kan worden. Wat meldden de kranten toen over wolven, hoe luidde de berichtgeving in het Rampjaar 1672 en waar werd zoal voor geadverteerd?

Zoeken in het Couranten Corpus
Nieuwsbericht INT

Dialectopnames

Op 3 mei vierde het GCND – Gesproken Corpus van de zuidelijk-Nederlandse dialecten – in de Sint-Pietersabdij in Gent na lange vertraging door corona eindelijk de start van het project met vrijwilligers en partners. Het INT is een van die partners. De database met de dialectopnames die nu al te beluisteren zijn op Stemmen uit het verleden, zal over twee jaar – bij het einde van het project – immers gehost worden bij het INT. In de projectperiode worden de opnames getranscribeerd en taalkundig geannoteerd.

GCND (UGent)
Stemmen uit het verleden (Dialectloket)

voedselmiljardair

Volgens Oxfam is het aantal ‘voedselmiljardairs’ de afgelopen twee jaar met 62 gestegen tot 245.

Nieuw woord van de week

Taalmateriaal uitgelicht: Pinkhof

Taalonderzoekers kunnen niet zonder gedegen materiaal om mee te werken. Die materialen verzamelen en bruikbaar maken voor onderzoek is een van de centrale taken van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Ze zijn te vinden op taalmaterialen.ivdnt.org.

Van die rijke verzameling materialen geven we voortaan elke maand een voorbeeld. Deze keer is dat het Pinkhof Geneeskundig woordenboek, dat na een lange papieren loopbaan nu online te raadplegen is bij het INT.

Pinkhof Geneeskundig woordenboek

gadood

Geen verwensing, maar een middeleeuws woord voor wat we tegenwoordig een beroerte zouden noemen.

Terug in de taal

Woorden in beeld

Hoewel het INT vooral heel veel met tekst doet, brengen we actuele woorden ook in beeld. Maartje Reijnders, Maartje Schuurmans, Martine van den Berg en Nienke Faber hebben o.a. ruilfeestdag en bijen-cao geïllustreerd.

Meer woorden in beeld? Volg ons ook op Instagram.

katzwijm

Ewoud Sanders schrijft over woorden die jongeren niet meer kennen (onderhoudend, in katzwijm) en over wat jongere generaties daartegenover stellen.

WoordHoek

Machinevertalen in het hoger onderwijs

Websites en apps die automatische vertalingen genereren, worden veelal geweerd uit het hoger onderwijs. Maar moeten studenten niet juist wél goed (en dus kritisch) leren omgaan met Google Translate en aanverwante vertaaldiensten?

De Universiteit Leiden houdt hier op 15 juni een symposium over, dat ook online te volgen is. INT-directeur Frieda Steurs levert een bijdrage. Naast studenten en stafleden van hogeronderwijsinstellingen zijn ook andere geïnteresseerden uit de wetenschap en de (vertaal)praktijk welkom.

Is er een plek voor Google Translate in het hoger onderwijs? (Universiteit Leiden)

-isering

Stop de camionettisering, schrijft Ludo Permentier.

Woorden weten alles

CLIN32 in Tilburg

Het INT draagt op verschillende manieren bij aan The 32nd Meeting of Computational Linguistics in The Netherlands. Die conferentie wordt op 17 juni gehouden in het Willem II-stadion in Tilburg. CLIN is de belangrijkste bijeenkomst van taaltechnologen en NLP-onderzoekers (natural language processing) van Nederland en Vlaanderen, met ruim tweehonderd deelnemers.

CLIN32

eperus

Eperus, djest, stekelvarken ... de egel heeft in Nederlandse dialecten heel wat verschillende namen.

Uit de streek

Uitgelichte term: landscape

Een afdruk of beeldscherm in landscape is horizontaal of ‘liggend’ georiënteerd. Er zit meer achter dat eenvoudige woord dan je zou vermoeden.

Uitgelichte term landscape, met links naar termenlijsten (INT)

Meer nieuws

De podcast De Verwoorde Onschuld bespreekt de nieuwe woorden die het INT wekelijks publiceert. Te vinden op Soundcloud en de bekende podcastplatforms.
De Atlas van het dialect in Vlaanderen heeft een Language Industry Award gewonnen.
Kennisplatform Drongo organiseerde in april een online bijeenkomst rondom steun aan Oekraïne en vluchtelingen vanuit de taalsector. INT’er Nicoline van der Sijs presenteerde er de Transcriptor.
8-9 juni in Brussel en online: META-FORUM van European Language Grid.
Onlangs is het boek Franse tirannie. Het Rampjaar 1672 op school verschenen. Zie ook het gelegenheidswoordenboekje over woorden en uitdrukkingen uit die tijd.
Welke enthousiaste gebruiker van INT-informatie wil daarover geciteerd worden op de website of in een brochure? Stuur ons een mailtje.
Stageplaatsen bij het INT.

Redactie: Wouter van Wingerden

YouTube

Twitter

Instagram

Facebook

ivdnt.org

© 2022 Instituut voor de Nederlandse Taal, alle rechten voorbehouden.
U ontvangt dit bericht omdat u zich heeft ingeschreven voor een van de nieuwsbrieven (Algemeen en/of Terminologie) van het Instituut voor de Nederlandse Taal.

onze contactgegevens:
Instituut voor de Nederlandse Taal
Rapenburg 61
NL-2311 GJ Leiden

Postbus 9515
NL-2300 RA Leiden

voeg ons toe aan uw adresboek

inschrijving of gebruikersprofiel bijwerken of afmelden voor alle nieuwsbrieven